Skopiuj link
Z pytaniem do organu podatkowego zwrócił się Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego (WORD), który nabył samochody osobowe i ciężarowe oraz samochód administracyjny-osobowy przystosowane do przeprowadzania egzaminów na prawo jazdy, która to działalność jest działalnością niepodlegającą VAT. Przy nabyciu ww. samochodów nie przysługiwało WORD prawo do odliczenia podatku. WORD nie prowadził szczegółowej ewidencji wykorzystywania pojazdów z podziałem na rodzaj szkolenia i pod względem opodatkowania podatkiem VAT lub nie danej działalności. Nie jest w stanie ustalić, który dokładnie samochód mógł być używany przy okazji przeprowadzania szkoleń zwolnionych od VAT. Sporadycznie jeden z samochodów ciężarowych był użyczany pracownikom, za które to użytkowanie pracownik płacił na podstawie wystawionej faktury VAT. Natomiast samochód osobowy-administracyjny służył głównie do obsługi administracyjnej działalności egzaminacyjnej oraz sporadycznie był użyczany pracownikom, za co pracownik płacił na podstawie wystawionej faktury VAT.
WORD zadał pytanie, czy sprzedając jakikolwiek ww. samochód używany ponad 1 rok, będący środkiem trwałym, od którego przy nabyciu nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, gdyż samochody te były zakupione do działalności niepodlegającej VAT, WORD nie działa „w charakterze podatnika VAT”, a to oznacza, że jego sprzedaż nie podlega opodatkowaniu VAT.
Zdaniem WORD, sprzedaż używanego samochodu nabytego do działalności niepodlegającej VAT, używanego głównie na cele działalności niepodlegającej VAT i marginalnie do działalności zwolnionej nie podlega opodatkowaniu VAT.
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał stanowisko WORD za nieprawidłowe. Organ podatkowy wskazał, że w wyroku z dnia 16 września 2008 r. w sprawie C-288/07 TSUE wyjaśnił, że podmiot prawa publicznego może być zobowiązany na podstawie prawa krajowego do wykonywania określonej działalności o charakterze czysto gospodarczym w ramach właściwego mu reżimu prawnego, podczas gdy ta sama działalność może być wykonywana równolegle przez podmioty prywatne, tak że nieopodatkowanie podatkiem od wartości dodanej tego podmiotu może skutkować pojawieniem się pewnych zakłóceń konkurencji. Z przytoczonego wyroku wynika, że zarówno regulacje VI Dyrektywy, jak i Dyrektywy 112/2006/WE zmierzają do opodatkowania podatkiem od wartości dodanej podmiotów prawa publicznego także wówczas, gdy działają one w charakterze organów władzy publicznej i prowadzą każdy rodzaj działalności mającej charakter gospodarczy. Jeśli zatem organ władzy publicznej wykonuje określoną działalność o charakterze gospodarczym w ramach właściwego mu reżimu prawnego, to wówczas należy traktować go jako podatnika VAT.
Ponadto w dniu 20 marca 2014 r. TSUE wydał postanowienie w sprawie C-72/13 Gmina Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów, w którym orzekł, że „dyrektywę 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się ona opodatkowaniu podatkiem VAT transakcji takich jak te zamierzone przez gminę Wrocław, o ile sąd odsyłający stwierdzi, iż transakcje te stanowią działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 tej dyrektywy oraz iż nie są wykonywane przez rzeczoną gminę w charakterze organu władzy publicznej w rozumieniu art. 13 ust. 1 akapit pierwszy owej dyrektywy. Jeśli jednak należałoby uznać te transakcje za wykonywane przez wspomnianą gminę działającą w charakterze organu władzy publicznej, przepisy dyrektywy 2006/112 nie sprzeciwiałyby się ich opodatkowaniu, gdyby sąd odsyłający stwierdził, że ich zwolnienie mogłoby prowadzić do znaczących zakłóceń konkurencji w rozumieniu art. 13 ust. 2 tej dyrektywy”.
Organ stwierdził, że pomimo, że WORD nabywając przedmiotowe samochody nie działał w charakterze podatnika, gdyż nabycia nie były dokonywane na potrzeby działalności gospodarczej, dokonując ich sprzedaży na podstawie umów cywilnoprawnych wykorzystywanych w opisany sposób działa w charakterze podatnika VAT, gdyż ich sprzedaż należy traktować w kategorii działalności gospodarczej. Odmienne rozstrzygnięcie niniejszej kwestii prowadziłby do nierównego traktowania podmiotów dokonujących sprzedaży samochodów, co stałoby nie tylko w sprzeczności z powszechnym obowiązkiem przepisów prawa, ale również z jedną z naczelnych zasad Unii Europejskiej, zasadą konkurencyjności.
Dodatkowo umożliwienie nieopodatkowania transakcji sprzedaży samochodów przez WORD (w przypadku uznania, że działa w charakterze organu władzy publicznej) znacznie pogorszyłoby sytuację podmiotów prywatnych dokonujących podobnych transakcji i prowadziłoby do znaczących zakłóceń konkurencji na rynku sprzedaży obrotu tymi pojazdami.
Jak wynika z orzecznictwa TSUE, działalność podmiotów prawa publicznego powinna być wykonywana w ramach właściwego dla nich reżimu prawnego. Natomiast jeżeli działają one na tych samych warunkach prawnych co prywatni przedsiębiorcy, nie wykonują takiej działalności jak organ władzy publicznej (wyrok TSUE z dnia 17 października 1989 r. w sprawach połączonych C- 231/87 i C-129/88).
Mając na uwadze powyższe organ stwierdził, że dla transakcji sprzedaży samochodów dokonanych na podstawie umów cywilnoprawnych przez WORD, o których mowa we wniosku, bez względu na to czy dany samochód był:
- wykorzystywany wyłącznie na cele czynności niepodlegających opodatkowaniu (z uwagi na to, że WORD działał w tym zakresie jako organ władzy publicznej),
- czy też na cele działalności niepodlegającej opodatkowaniu i zwolnionej od podatku,
- czy też na cele działalności niepodlegającej opodatkowaniu, zwolnionej od podatku oraz opodatkowanej (odpłatne użytkowanie przez pracownika),
zastosowanie znajdzie podstawowa stawka VAT w wysokości 23%, zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy, gdyż ani w ustawie, ani też w przepisach wykonawczych do tej ustawy ustawodawca nie przewidział obniżonej stawki, ani zwolnienia dla dostawy samochodów w przedstawionych okolicznościach. W szczególności nie znajdzie zastosowanie zwolnienie od podatku przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż nie został spełniony w opisanych okolicznościach warunek wykorzystywania tych samochodów wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku.
Oprac.: Wojciech Zajączkowski