29.06.2015 r.
5 min

Jak dokonywać identyfikacji nabywcy przy odwrotnym obciążeniu od lipca 2015 r.

Ekspert KIP

Skopiuj link
29.06.2015r.
5 min

Należy przypomnieć, że do końca czerwca 2015 r. dostawca, aby zastosować mechanizm odwrotnego obciążenia musi ustalić, czy nabywca jest podatnikiem podatku VAT. Nabywca może być podatnikiem czynnym, może mieć status podatnika VAT zwolnionego podmiotowo (drobny przedsiębiorca), jak też przedmiotowo. Wystarczyło więc ustalić na stronach internetowych Krajowego Rejestru Sądowego (dostępnych pod adresem https://ems.ms.gov.pl/krs/wyszukiwaniepodmiotu), bądź Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (dostępnych pod adresem https://prod.ceidg.gov.pl/CEIDG/CEIDG.Public.UI/Search.aspx), czy nabywca jest tam zarejestrowany. Jeśli był, to z pewnością był też podatnikiem VAT (czynnym albo zwolnionym).

Sytuacja sprzedawców towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT istotnie się komplikuje od 1 lipca 2015 r. Ustalenie statusu nabywcy pod ww. adresami internetowymi nie będzie wystarczające, bowiem z danych tam zawartych nie wynika, czy podmiot gospodarczy jest podatnikiem czynnym, czy też jest podatnikiem zwolnionym. Ustalenie tego faktu na podstawie obecnych przepisów może być dokonane wyłącznie poprzez wystąpienie z wnioskiem, o którym mowa w art. 96 ust. 13 ustawy o VAT, zgodnie z którym na wniosek zainteresowanego naczelnik urzędu skarbowego jest obowiązany potwierdzić, czy podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony. Zainteresowanym może być zarówno sam podatnik, jak i osoba trzecia mająca interes prawny w złożeniu wniosku.

Przepis ten daje możliwość weryfikacji kontrahenta, jednak informację z urzędu skarbowego właściwego dla nabywcy zainteresowany otrzyma najwcześniej po kilku dniach, nie licząc czasu na przesłanie korespondencji do i z urzędu skarbowego. Ponadto informację dotyczącą statusu nabywcy sprzedawca będzie musiał otrzymać na dzień dokonania dostawy towaru, co w praktyce będzie niemożliwe jeżeli transakcja ma być zrealizowana natychmiast. W niektórych sytuacjach dostawca byłby zobowiązany wielokrotnie w toku tej samej transakcji weryfikować status nabywcy. Będzie tak, gdy nabywca będzie wpłacał zaliczki (jedną lub kilka), jak również gdy jedna transakcja zostanie podzielona na kilka dostaw. Oznaczałoby to wielkokrotną konieczność występowania z wnioskami do urzędów skarbowych o potwierdzenie statusu nabywców, co sparaliżowałoby pracę niejednego przedsiębiorcy, nie wspominając już o kosztach takich wniosków. Od wydania jednego zaświadczenia należna jest bowiem opłata skarbowa w wysokości 21 zł.

Z wyjaśnień składanych przez ministerstwo finansów wynika, że dostawca sprzętu elektronicznego będzie uprawniony do weryfikacji statusu nabywcy w bazie podatników VAT czynnych on-line, która aktualnie jest przygotowywana i będzie dostępna na stronie internetowej Ministerstwa Finansów – odpowiedź ministerstwa finansów z dnia 15 czerwca 2015 r. nr PT1.054.12.2015.ACP.281 na interpelację poselską z dnia 29.05.2015 r. nr 32879. O przygotowywanej bazie podatników czynnych ministerstwo finansów informuje również na internetowej stronie Rządowego Centrum Legislacji. Czy rzeczywiście baza ta będzie gotowa w dniu 1 lipca 2015 r. okaże się za kilka dni.

Jednakże jej brak może całkowicie sparaliżować sprzedaż u dostawców towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Sprzedawca będzie chciał uzyskać 100% pewności, że ma do czynienia z podatnikiem czynnym. W przeciwnym wypadku, nie chcąc brać odpowiedzialności za nierozliczony przez nabywcę podatek, będzie zainteresowany wystawieniem faktury z podatkiem VAT. Jednak takiej faktury nie będzie chciał zapewne przyjąć nabywca, który będzie żądał faktury bez VAT z odwrotnym obciążeniem.

Wszelkie inne sposoby ustalania i potwierdzania kontrahenta nie będą dawały pewności dotyczącej prawnopodatkowego statusu nabywcy. Zarówno oświadczenia nabywcy, czy potwierdzenia złożenia dokumentów przez nabywcę w urzędzie skarbowym nie będą dawały 100% pewności, że na dzień dokonania transakcji (otrzymania zaliczki, dokonania dostawy) nabywca będzie podatnikiem czynnym. Dokumenty te mogą ewentualnie potwierdzić, że w okresie za który dokumenty do urzędu skarbowego były składane nabywca był podatnikiem czynnym, nie potwierdzą one jednak, że w dniu ich składania (np. deklaracji VAT-7) za poprzedni okres nabywca tym podatnikiem nadal jest.

Należy wyraźnie podkreślić, że system VIES nie jest właściwy do potwierdzania podatników czynnych. W systemie tym mogą bowiem zostać zarejestrowani zarówno podatnicy czynni, podatnicy zwolnieni, jak również osoby prawne, które nie są podatnikami podatku VAT. Jedyne co pozostaje, to oczekiwać na bazę podatników czynnych przygotowywaną przez ministerstwo finansów.

Wojciech Zajączkowski