Skopiuj link
Poniżej przedstawiamy Państwu uwagi Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan do ww. projektu ustawy.
Uwagi wstępne
Projekt implementuje do krajowego porządku prawnego tezy wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 29 września 2015 r. w sprawie C-276/14 (dalej: Wyrok TSUE) oraz podjętej w dniu 26 października 2015 r. przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwały o sygn. I FPS 4/15 (dalej: Uchwała NSA). Zgodnie z Wyrokiem TSUE oraz Uchwałą NSA jednostki budżetowe oraz samorządowe zakłady budżetowe utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego nie posiadają odrębności podatkowej na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług (dalej: podatek VAT), wobec czego czynności dokonywane przez nie na rzecz osób trzecich, powinny być rozliczane przez jednostkę samorządu terytorialnego, która je utworzyła.
W konsekwencji Wyroku TSUE oraz Uchwały NSA, Ministerstwo Finansów wydało w dniu 29 września 2015 r., 29 października 2015 r. oraz 16 grudnia 2015 r. stosowne komunikaty, w których przedstawiło własne stanowisko w sprawie obowiązkowej centralizacji rozliczeń jednostek samorządu terytorialnego oraz jej jednostek organizacyjnych. W celu wykonania Wyroku TSUE oraz Uchwały NSA Ministerstwo Finansów zdecydowało się na wprowadzenie spec-ustawy regulującej kwestie związane z przeprowadzeniem centralizacji rozliczeń.
W dniu 14 stycznia 2016 r. opublikowano niniejszy projekt ustawy przewidujący, że ustawa wchodzi w życie z dniem 1 marca 2016 r.
Należy wskazać, iż przyśpieszone tempo procedowania nad ustawą regulującą tak istotne dla samorządów kwestie jest w tym wypadku niewskazane. Wdrożenie scentralizowanego modelu rozliczeń VAT, zarówno w odniesieniu do bieżących rozliczeń, jak i do kwestii korygowania przeszłych rozliczeń VAT jednostek samorządu terytorialnego, wymaga ogromnego nakładu pracy oraz zaangażowania znacznych środków. Odnosi się to w szczególności do mechanizmów i terminów, jakie wprowadza projekt ustawy, w szczególności w odniesieniu do tych jednostek samorządu terytorialnego, które zdecydują się na dokonanie korekt wstecznych rozliczeń.
W związku z tym, jednostki samorządu terytorialnego będą potrzebować dłuższego, niż wskazany w ustawie, czasu na dostosowanie stosowanych obecnie procedur, jak również systemów informatycznych do scentralizowanego modelu. W szczególności, uchwalenie niniejszego projektu powinno zostać poprzedzone dłuższym etapem konsultacji społecznych. Dodatkowo, problematyczne dla wszystkich jednostek samorządowych może okazać się zbyt krótkie w tym wypadku vacatio legis ustawy.
Ze względu na wagę materii, będącej przedmiotem projektu ustawy oraz zmian, jakich wymaga dostosowanie obecnych rozliczeń poszczególnych jednostek samorządowych, postulujemy wydłużenie terminu wejścia w życie ustawy.
Uwagi szczegółowe do projektu
1. Art. 4
Zgodnie z projektowanym art. 4 ust. 1 ustawy, rozliczanie VAT w zakresie działalności gospodarczej wykonywanej przez jednostki organizacyjne (tj. jednostki budżetowe oraz samorządowe zakłady budżetowe), może być nadal stosowane bezpośrednio przez te jednostki, jeżeli taki sposób rozliczania był stosowany przez jednostki samorządu terytorialnego na dzień 29 września 2015 r., jednak nie dłużej niż do okresu rozliczeniowego upływającego 31 grudnia 2016 r. Jednocześnie, w ust. 2 tego artykułu wskazano, że ust. 1 stosuje się pod warunkiem złożenia w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przez jednostkę samorządu terytorialnego oświadczenia o wyborze okresu rozliczeniowego, do którego VAT będzie rozliczany bezpośrednio przez jednostki organizacyjne.
Projektowany art. 4 ustawy nie reguluje sytuacji, w której jednostka samorządu terytorialnego nie złoży stosownego oświadczenia w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. złoży po upływie tego terminu lub nie złoży go wcale. Z tego powodu, nie jest jasne, czy w takim wypadku dana jednostka samorządu terytorialnego będzie musiała obligatoryjnie dokonać centralizacji rozliczeń od początku 2017 r., czy też centralizacja rozliczeń powinna zostać dokonana od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy (czyli ze skutkiem wstecznym).
W tym kontekście nie jest jasna także relacja art. 4 oraz art. 9 projektowanej ustawy, który stanowi o możliwości złożenia korekt rozliczeń VAT za okresy rozliczeniowe upływające przed dniem rozpoczęcia przez jednostkę samorządu terytorialnego rozliczania VAT ze wszystkimi swoimi jednostkami organizacyjnymi w sposób scentralizowany. W szczególności nie jest jasne, czy brak złożenia oświadczenia wskazanego w art. 4 ust. 2 projektu ustawy lub też złożenie go po terminie wyklucza możliwość zastosowania art. 9 i złożenia korekt deklaracji VAT za okresy rozliczeniowe upływające przed dokonaniem centralizacji.
W związku z powyższym, postulujemy:
a) określenie konsekwencji prawnych sytuacji, w której jednostka samorządu terytorialnego nie składa oświadczenia, o którym mowa w art. 4 ust. 2 projektu ustawy lub też składa go po upływie wskazanego terminu,
b) doprecyzowanie, czy brak złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 4 ust. 2 projektu ustawy lub złożenie go po upływie wskazanego terminu, wyklucza zastosowanie art. 9 projektu ustawy i możliwość dokonania korekt.
Proponowany dodatkowy zapis po ust. 2:
3. W przypadku braku złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 2 lub złożenia go po terminie wskazanym w ust. 2, przyjmuje się, że ostatnim okresem rozliczeniowym, w którym podatek od towarów i usług będzie rozliczany bezpośrednio przez jednostki organizacyjne jest okres rozliczeniowy, w którym upływa termin na złożenie tego oświadczenia.
4. Brak złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 2 lub złożenie go po terminie wskazanym w ust. 2, nie wpływa na możliwość złożenia korekt deklaracji, o których mowa w art. 9 ustawy.
2. Art. 7
Projektowany art. 7 zakłada, iż z dniem, od którego jednostki organizacyjne nie rozliczają VAT odrębnie od jednostki samorządu terytorialnego, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla je z urzędu z rejestru jako podatnika VAT.
W przedmiotowym przepisie brakuje wskazania konkretnego terminu, od którego następowałoby wykreślenie przez naczelnika urzędu skarbowego danej jednostki organizacyjnej jako podatnika VAT.
W szczególności, dotyczy to przytoczonej w uwagach do art. 4 sytuacji, w której jednostka samorządu nie składa oświadczenia, o którym mowa w art. 4 ust. 2 projektu ustawy. Szczególnie niebezpieczna byłaby sytuacja wykreślenia przez naczelnika urzędu skarbowego danej jednostki organizacyjnej z rejestru podatników VAT w autorytatywnie przyjętym przez organ podatkowy terminie, np. w dacie upływu terminu do złożenia oświadczenia.
W konsekwencji, postulujemy doprecyzowanie wskazanego artykułu poprzez wskazanie konkretnego terminu, wraz z którym następować będzie efektywne wykreślenie danej jednostki organizacyjnej z rejestru podatników VAT.
Proponowane brzmienie przepisu (dodany ust. 2):
Art. 7. ust. 1. Z dniem, od którego jednostki organizacyjne nie rozliczają już podatku od towarów i usług odrębnie od jednostki samorządu terytorialnego, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla je z urzędu z rejestru jako podatnika VAT.
2. W przypadku braku złożenia przez jednostkę samorządu terytorialnego oświadczenia, o którym mowa w art. 4 ust. 2 ustawy, naczelnik urzędu skarbowego dokonuje czynności wskazanej w ust. 1 z dniem upływu terminu do złożenia oświadczenia, wskazanego w art. 4 ust. 2 ustawy.
3. Art. 8
Zgodnie z art. 8 projektu ustawy w zakresie, w jakim kwota VAT naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług, finansowana ze środków europejskich, została uznana za wydatek kwalifikowalny, którego kwalifikowalność następnie uległa zmianie wskutek wyroku TSUE, jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostce organizacyjnej nie będzie przysługiwać prawo do dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o tę kwotę podatku naliczonego, również w ramach korekty deklaracji, o której mowa, w art. 86 ust. 13 i 13a oraz w trybie art. 91 ust. 7-8 ustawy o VAT.
Zakaz ten dotyczy sytuacji, gdy przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy jednostka samorządu terytorialnego lub jej jednostka organizacyjna nie dokonały zwrotu środków europejskich, w części związanej z utratą kwalifikowalności wydatku z tytułu nabycia towarów i usług, jeżeli jednostka ta przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy nie dokonała zwrotu środków europejskich, w części związanej ze zmianą kwalifikowalności.
Przepis ten stwarza ryzyko, iż zmiana kwalifikowalności danego wydatku na skutek przytoczonego wyroku TSUE, pozbawia podatnika całkowicie prawa do odliczenia całości VAT, który został uznany za koszt kwalifikowany, pomimo faktu, iż finalnie dofinansowana została jedynie jego część.
Proponowany sposób sformułowania ww. przepisu, prowadzący do ww. interpretacji, należy uznać za naruszający zasadę neutralności VAT.
Dla przypadku, w sytuacji objęcia danego projektu dofinansowaniem ze środków europejskich, w ramach którego VAT uznany zostaje za koszt kwalifikowalny (przy czym dofinansowanie wynosi np. 75%), w odniesieniu do części kwoty VAT, która nie zostaje objęta dofinansowaniem (w podanym przykładzie 25% kwoty VAT), jednostce samorządu terytorialnego powinno przysługiwać prawo do odliczenia VAT naliczonego w części nieobjętej dofinansowaniem (tj. w podanym przykładzie jednostka uprawiona powinna być do odliczenia 25% VAT).
W przeciwnym wypadku, kwota VAT nie objęta dofinansowaniem, która zostanie uznana za kwotę niepodlegającą odliczeniu staje się kosztem, który ta jednostka musi ponieść, pomimo, iż taki VAT może być związany ze sprzedażą opodatkowaną i dawałby prawo do odliczenia VAT zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
W tym miejscu należy wskazać, iż wyrok TSUE w sprawie C-191/12 (Alakor), wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu do projektu nie dopuszcza możliwości całkowitego pozbawienia prawa podatnika do odliczenia VAT w przypadku, gdy nastąpiła zmiana kwalifikowalności danego wydatku. Zgodnie z tezą tego wyroku: „Zasada zwrotu podatków pobranych w państwie członkowskim z naruszeniem zasad prawa Unii powinna być interpretowana w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie temu, aby państwo członkowskie odmawiało zwrotu części podatku od wartości dodanej, którego odliczenia zakazywał przepis krajowy sprzeczny z prawem Unii Europejskiej, na tej podstawie, że owa część podatku była subwencjonowana przez pomoc przyznaną podatnikowi i finansowaną zarówno przez Unię, jak i przez rzeczone państwo, pod warunkiem że podatek od wartości dodanej został w całości zneutralizowany, czego weryfikacja należy do sądu krajowego." Zgodnie z powyższym wyrokiem TSUE, kwota zwrotu, której może dochodzić podatnik, powinna odpowiadać różnicy pomiędzy całkowitą kwotą VAT dotyczącej danej inwestycji, a kwotą VAT, która została pokryta z dofinansowania (bazując na procencie dofinansowania konkretnej inwestycji).
Wobec powyższego, postulujemy wprowadzenie odpowiedniego doprecyzowania w przedmiotowym przepisie, że podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT w przypadku projektów dofinansowanych, w przypadku których zmieniła się kwalifikowalność VAT, ale jedynie w części jaka została objęta dofinansowaniem (gdyż tylko w tym zakresie VAT został w całość zneutralizowany).
Proponowane brzmienie przepisu:
Art. 8. 1. W zakresie, w jakim kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług, finansowana ze środków europejskich, została uznana za wydatek kwalifikowalny, którego kwalifikowalność uległa zmianie w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości, jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostce organizacyjnej nie przysługuje prawo do dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o tę część kwoty podatku naliczonego, która została faktycznie objęta dofinansowaniem, również w ramach korekty deklaracji, o której mowa w art. 86 ust. 13 i 13a oraz w trybie art. 91 ust. 7-8 ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli jednostka ta przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy nie dokonała zwrotu środków europejskich w części związanej ze zmianą kwalifikowalności.
4. Art. 9
Projektowany art. 9 stanowi m.in., iż jednostka samorządu terytorialnego może dokonać korekt rozliczeń VAT za okresy rozliczeniowe upływające przed dniem podjęcia przez nie rozliczania tego podatku wraz ze wszystkimi swoimi jednostkami organizacyjnymi w odniesieniu do rozliczeń wszystkich jednostek organizacyjnych objętych deklaracją, jeżeli korekta tych rozliczeń związana jest z wyrokiem TSUE, w przypadku spełnienia szeregu warunków.
Jednym z nich (art. 9 ust. 2 lit. a) jest złożenie korekt deklaracji do końca 2017 r. Biorąc pod uwagę skalę nakładu pracy, jaki jest niezbędny do przygotowania takich korekt, niezwykle trudnym zadaniem będzie przygotowanie korekt deklaracji uwzględniających centralizację za wszystkie przeszłe okresy nieobjęte przedawnieniem we wskazanym powyżej okresie.
W konsekwencji, postulujemy zmianę wskazanego przepisu w ten sposób, iż warunkiem będzie złożenie korekt deklaracji do momentu upływu terminu przedawnienia danego okresu rozliczeniowego.
Ponadto, wskazane jest doprecyzowanie, iż konieczność uwzględnienia w składanych korektach deklaracji jednostki samorządu terytorialnego rozliczeń wszystkich jednostek organizacyjnych dotyczy jedynie podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego z tytułu sprzedaży towarów i usług dokonywanej przez te jednostki, zgodnie z art. 12 projektu ustawy.
Dodatkowo, sugerujemy wprowadzenie doprecyzowującego uregulowania w art. 9 projektowanej ustawy, zgodnie z którym wraz ze złożeniem korekty deklaracji VAT, w przypadku złożenia korekty deklaracji VAT jedynie w odniesieniu do części okresów rozliczeniowych, jednostka samorządu terytorialnego składałaby oświadczenie, w którym wskazywałaby termin, w którym zobowiązuje się złożyć korekty deklaracji VAT za pozostałe okresy rozliczeniowe.
Proponowane brzmienie przepisu:
Art. 9. 1. Jednostka samorządu terytorialnego może dokonać(…)
1) (…);
2) w odniesieniu do rozliczeń wszystkich jednostek organizacyjnych objętych deklaracją, jeżeli korekta tych rozliczeń jest związana z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości, pod warunkiem:
a) złożenia korekt deklaracji do momentu upływu terminu przedawnienia danego okresu rozliczeniowego,
b) złożenie pisemnego oświadczenia, że korekta deklaracji jest składana w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości,
c) przedłożenia naczelnikowi urzędu skarbowego wykazu wszystkich jednostek organizacyjnych, z podaniem ich nazwy oraz numeru identyfikacji podatkowej,
d) uwzględnienia w składanych korektach deklaracji jednostki samorządu terytorialnego rozliczeń wszystkich jednostek organizacyjnych w odniesieniu do podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego z tytułu sprzedaży towarów i usług dokonywanej przez te jednostki, o których mowa w art. 12,
e) złożenia korekt deklaracji za wszystkie okresy rozliczeniowe nieobjęte przedawnieniem, w których jednostka samorządu terytorialnego rozliczała się bez swoich jednostek organizacyjnych,
f) złożenia oświadczenia według wzoru określonego w załączniku nr 2 do ustawy, czy korekta obejmuje wydatki, w odniesieniu do których jednostka samorządu terytorialnego nie była obowiązana, na podstawie art. 14 do zwrotu środków europejskich,
g) pisemnego uzasadnienia przyczyn dokonania korekty.
Art. 9. 2. W przypadku. gdy korekta, o której mowa w ust. 1 obejmuje jedynie część okresów rozliczeniowych, jednostka samorządu terytorialnego w oświadczeniu, o którym mowa ust. 1 pkt 2 lit. b wskazuje termin, w którym zobowiązuje się złożyć korekty deklaracji VAT za pozostałe okresy rozliczeniowe.
5. Art. 10
Projektowany przepis stanowi, iż korekta deklaracji niespełniająca warunków, o których mowa w art. 9 ustawy, nie wywołuje skutków prawnych.
Jak zostało to wskazane powyżej, przygotowanie korekty deklaracji obejmującej wszystkie okresy przeszłe nieobjęte przedawnieniem oraz zawierające scentralizowane obroty jednostek wymaga olbrzymiego nakładu pracy ze strony jednostek samorządu terytorialnego.
W konsekwencji przygotowanie ich w tak krótkim czasie może wiązać się z tym, iż korekty te będą zawierały błędy mniejszej wagi (takie jak omyłki pisarskie, drobne błędy rachunkowe itp.).
Brzmienie ww. przepisu powoduje, iż nie jest jasne, czy pojawienie się ww. błędów powodowałoby, iż cała korekta zostałaby uznana za prawnie nieskuteczną (przy takim podejściu sankcja wprowadzana przez komentowany artykuł byłaby niewspółmiernie wysoka do błędu, jaki mogą zawierać korekty).
W celu uniknięcia wątpliwości, postulujemy usunięcie art. 10 z projektu ustawy, bądź wprowadzenie instytucji wezwania do usunięcie błędów / uzupełnienia braków formalnych korekty.
Alternatywnie precyzyjne określenie, iż błędy formalne/rachunkowe w złożonych korektach, nie powodują braku skuteczności korekt (w szczególności na podstawie art. 9 pkt 2 lit d) ustawy.
Proponowane brzmienie:
Art. 10. W przypadku, gdy korekta nie spełnia warunków, o których mowa w art. 9, organ wzywa do uzupełnienia braków formalnych lub usunięcia błędów w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania z urzędu skarbowego.
Alternatywnie:
Art. 10. 1. Korekta deklaracji niespełniająca warunków, o których mowa w art. 9, nie wywołuje skutków prawnych.
2. Ust. 1 nie dotyczy błędów formalnych lub rachunkowych, w przypadku których organ podatkowy wzywa podatnika do ich usunięcia w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania z urzędu skarbowego.
6. Art. 13
W myśl tego przepisu, jednostki samorządu terytorialnego dokonując korekty, o której mowa w art. 9 uwzględnią, m.in. zakres wykorzystywania towarów i usług do działalności gospodarczej obliczany zgodnie z:
a) art. 86 ust. 1 i ust. 7b ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r. oraz
b) art. 86 ust. 2a i ust. 7b ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.
– odrębnie dla każdej jednostki organizacyjnej – w przypadku wykonywania przez tę jednostkę czynności w ramach działalności gospodarczej oraz pozostałych poza tą działalnością.
W pierwszej kolejności należy wskazać na niejasno skonstruowany przepis, poprzez użycie spójnika „oraz" w pkt a. Interpretując spójnik „oraz" jako koniunkcję użytą w tym przepisie dochodzi się do wniosku, że do korekty rozliczeń za okresy przed upływem 31 grudnia 2015 r. należy stosować zarówno art. 86 ust. 1 i ust. 7b ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r., łącznie z art. 86 ust. 2a i ust. 7b ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.
Niewątpliwie taka interpretacja jest błędna, ponieważ norma proceduralna, jaka jest zawarta w art. 13 projektu ustawy nie może zmieniać okresu, w jakim stosować należy normy prawa materialnego określone w art. 86 ust. 1, ust. 2a oraz ust. 7b ustawy o VAT. Przede wszystkim, taka interpretacja prowadziłaby do naruszenia jednej z podstawowych zasad prawa określającej zakaz retroaktywności prawa lex retro non agit (w zakresie konieczności stosowania przepisów wprowadzonych od 1 stycznia 2016 r. do rozliczeń VAT za okresy wcześniejsze).
Biorąc pod uwagę powyższe, w celu wyeliminowania potencjalnych sporów na tym tle, postulujemy wprowadzenie doprecyzowania, iż przepis art. 86 ust. 1 i ust. 7b ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r. należy stosować do korekt składanych za poszczególne okresy rozliczeniowe do końca 2015 r., natomiast przepis art. 86 ust. 2a i ust. 7b ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. należy stosować do korekt składanych za okresy rozliczeniowe począwszy od 2016 r.
Proponowane brzmienie:
Art. 13 Jednostka samorządu terytorialnego dokonując korekty, o której mowa w art. 9:
1) uwzględnia zakres wykorzystywania towarów i usług do działalności gospodarczej obliczany zgodnie z:
a) art. 86 ust. 1 i ust. 7b ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu do 31 grudnia 2015 r. – w odniesieniu do korekty deklaracji dotyczących okresów rozliczeniowych do 31 grudnia 2015 r.,
b) art. 86 ust. 2a i ust. 7b ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. – w odniesieniu do korekty deklaracji dotyczących okresów rozliczeniowych od 1 stycznia 2016 r.
– odrębnie dla każdej jednostko organizacyjnej – w przypadku wykonywania przez tę jednostkę czynności w ramach działalności gospodarczej oraz pozostających poza tą działalnością.
7. Art. 15
Zgodnie z projektowanym art. 15 ust. 1 ustawy, jeżeli jednostka przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy dokonała obniżenia kwoty VAT należnego o kwotę VAT naliczonego, z tytułu nabycia towarów i usług, finansowanej ze środków europejskich i przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy nie dokonała z tego tytułu zwrotu środków europejskich, jest ona obowiązana do zwrotu tych środków w terminie dwóch miesięcy, licząc od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Ponadto, jak stanowi ust. 2 tego artykułu, w opisanej powyżej sytuacji środki europejskie podlegają zwrotowi wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków do dnia dokonania ich zwrotu.
Z uwagi na nieprecyzyjne brzmienie przepisu, postulujemy wprowadzenie odpowiedniego zapisu, iż środki, o których mowa powyżej podlegają zwrotowi z odsetkami jedynie w przypadku, gdy korekta nastąpi przed dniem wejścia w życie ustawy, podatnik otrzyma zwrot VAT przed momentem wejścia w życie ustawy, i po nim nie dokona zwrotu środków do momentu wejścia w życie ustawy na rzecz odpowiedniej instytucji zajmującej się przyznawaniem środków.
Ww. zmiana miałaby zapobiec sytuacjom, w których jednostki samorządu terytorialnego byłyby obowiązane do zwrotu środków wraz z odsetkami, w przypadkach, kiedy występują opóźnienia w zwrotach VAT z przyczyn nieleżących po ich stronie (np. przedłużające się postępowania kontrolne, spory sądowe o wnioskowane kwoty zwrotów).
W świetle historycznego stanowiska Ministra Finansów dotyczącego kwestii podmiotowości podatkowej jednostek samorządu terytorialnego oraz ich jednostek organizacyjnych, w momencie wnioskowania o dofinansowanie jednostki samorządu terytorialnego nie miały podstaw do uznania, iż VAT może podlegać odliczeniu. W konsekwencji należy uznać, że jednostki składając pierwotnie oświadczenie o kwalifikowalności VAT, składały je zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych i trudno je uznać za wadliwe.
W świetle powyższego trudno uznać, iż jednostki samorządu terytorialnego nabyły i mogły skutecznie próbować zrealizować swoje prawo do odliczenia VAT naliczonego w przeszłości.
Zwrot środków z odsetkami, mający bezsprzecznie charakter sankcyjny, z uwagi na pobranie tych środków w nadmiernej wysokości, nie powinien być stosowany, gdyż zmiana kwalifikowalności VAT miała charakter niezależny od jednostek samorządu terytorialnego. Innymi słowy, w momencie pobierania środków, wobec prawidłowości złożonego oświadczenia w zakresie kwalifikowalności, nie można było stwierdzić, że środki te zostały przez jednostki samorządu terytorialnego pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości.
W rezultacie, zapisy nakazujące zwrot dofinansowania wraz z odsetkami w pierwotnie proponowanym brzmieniu byłoby zbyt daleko idące.
Proponowane brzmienie (dodatkowy ust. 3):
Art. 15. 1. Jeżeli jednostka samorządu terytorialnego (…)
2. (…)
3. Ust. 1 i ust. 2 stosuje się jedynie w przypadku, gdy:
a) korekta rozliczeń nastąpi przed dniem wejścia w życie ustawy,
b) jednostka samorządu terytorialnego otrzyma zwrot VAT przed momentem wejścia w życie ustawy,
c) po otrzymaniu zwrotu jednostka samorządu terytorialnego nie dokona zwrotu środków europejskich w należnym zakresie do momentu wejścia w życie ustawy na rzecz odpowiedniej instytucji zajmującej się przyznawaniem środków.
8. Art. 17:
Projektowany w art. 17 przepis przejściowy określa, iż sprawy podatkowe w zakresie VAT:
– wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy,
– wszczęte od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy,
w przypadku złożenia oświadczenia o planowanym złożeniu korekt, o których mowa w art. 9 ust. 2 projektu ustawy, w odniesieniu do jednostki samorządu terytorialnego lub jej jednostek organizacyjnych obejmują tylko rozliczenie odpowiednio tej jednostki samorządu terytorialnego lub jej jednostki organizacyjnej.
Kontrowersje może budzić w tym wypadku, użyte w tym przepisie nieostre sformułowanie „sprawy podatkowe”. Przede wszystkim sformułowanie to może obejmować szeroki katalog postępowań podatkowych, w tym także tych prowadzonych na wniosek, a nie tylko z urzędu (np. podstępowanie nadpłatowe). To z kolei prowadziłoby do wypaczenia sensu wskazanej regulacji, która powinna obejmować jedynie postępowania wszczynane z urzędu.
W konsekwencji, postuluje się doprecyzowanie w przedmiotowym przepisie, iż hipoteza tego przepisu dotyczy jedynie spraw podatkowych wszczynanych z urzędu.
Ponadto zgodnie z ust. 4 tego przepisu, w przypadku złożenia oświadczenia o planowanym złożeniu korekt, o których mowa w art. 9 ust. 2, postępowanie zawiesza się do czasu złożenia tych korekt, nie dłużej jednak niż do końca 2017 r., przy czym okresu zawieszenia nie wlicza się do terminu przedawnienia zobowiązania.
W tym zakresie, nie jest jasne, o jakich postępowaniach mowa w ww. przepisie (czy o ewentualnych postępowaniach związanych ze zwrotami bieżącymi jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego wynikającymi ze składanych przez nie „na bieżąco" deklaracji VAT, jeszcze przed ich konsolidacją, czy też z postępowaniami dotyczącymi zwrotów wynikających z dokonania konsolidacji za okresy przeszłe).
Dodatkowo, wskazać należy, iż brzmienie i logika ww. przepisu mogłaby powodować znaczne opóźnienia w zwrotach VAT w obu ww. sytuacjach (w przypadku, gdyby jednostki samorządu terytorialnego zdecydowały się dokonywać korekty rozliczeń, o której mowa w art. 9 ust. 2 ustawy, ale moment ich złożenia ze względu na nakład prac zostałby odłożony w czasie).
Postulujemy zatem usunięcie ww. zapisu, jako że mógłby on powodować istotne opóźnienia w terminach zwrotów VAT i przez to naruszać zasady neutralności oraz proporcjonalności. Alternatywne rozwiązanie w tym zakresie mogłoby przewidywać, iż zawieszenie postępowań (a potencjalnie opóźnianie zwrotów VAT), do momentu złożenia korekt, o których mowa w art. 9 pkt 2, nie będzie dopuszczalne w sytuacjach, w których jednostki samorządu terytorialnego złożą oświadczenia wskazujące termin, w jakim korekty, o których mowa w art. 9 ust. 2 projektowanej ustawy zostaną złożone (postulat o wprowadzeniu takiego oświadczenia został szczegółowo opisany w części dot. art. 9 powyżej).
Proponowane brzmienie:
Art. 17. 1. Sprawy podatkowe wszczynane z urzędu, w zakresie podatku od towarów i usług:
1) wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy,
2) wszczęte od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy w przypadku skorzystania z możliwości, o której mowa w art. 4
– w odniesieniu do jednostki samorządu terytorialnego lub jej jednostek organizacyjnych obejmują tylko rozliczenie odpowiednio tej jednostki samorządu terytorialnego lub jej jednostki organizacyjnej.
2. (…)
· Ust. 4 – usunięcie zapisu
Alternatywnie następujące brzmienie:
4. W przypadku złożenia oświadczenia, w którym zostanie wskazany termin złożenia korekt, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2 lit b), w sytuacji, o której mowa w art. 9 ust. 2, i nie złożenia korekt we wskazanym w oświadczeniu terminie, postępowanie zawiesza się do czasu złożenia tych korekt. Okresu zawieszenia nie wlicza się do terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
źródło: www.konfederacjalewiatan.pl