Skopiuj link
Głównym założeniem tego mechanizmu jest podzielenie płatności za dostarczone towary lub wyświadczone usługi na kwotę netto, która wpłacana jest przez nabywcę na konto dostawcy lub usługodawcy oraz kwotę podatku VAT, która trafia bezpośrednio na odrębny „rachunek VAT”. Z tego odrębnego rachunku VAT podatnik mógłby wyłącznie płacić VAT naliczony wynikający z faktur, które otrzymuje od swoich dostawców oraz mógłby opłacać swoje zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku od towarów i usług do urzędu skarbowego. Ponadto, na rachunek VAT podatnik mógłby otrzymywać zwroty nadwyżki podatku od towarów i usług naliczonego w przyspieszonym terminie.
W zmienionym projekcie ustawy pojawiło się kilka nowych rozwiązań, które mają poprawić jego funkcjonowanie. Podzielona płatność będzie realizowana wyłącznie w złotych polskich i wyłącznie na konto prowadzone w walucie polskiej. Jedynie do rachunków rozliczeniowych wskazanych w art. 49 ust. 1 pkt. 1 ustawy Prawo bankowe będą tworzone rachunki VAT objęte mechanizmem podzielonej płatności, co oznacza jak się wydaje, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą jeżeli nie posiadają odrębnego rachunku bankowego do celów działalności gospodarczej, posiadając wyłącznie rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe, nie będą mogły skorzystać z tego mechanizmu. Rachunek VAT będzie tworzony do każdego rachunku rozliczeniowego (z wyjątkami wskazanymi w ustawie Prawo bankowe – np. rachunki wspólne, czy niektóre rachunki bankowe podmiotów publicznych) chyba, że podatnik będzie wnioskował o stworzenie rachunku VAT do więcej niż jednego rachunku rozliczeniowego w danym banku.
Dostawcy usług płatniczych świadczący usługi płatnicze oraz dostawcy usług technicznych świadczący usługę przekazywania pomiędzy płatnikiem a odbiorcą informacji o transakcji płatniczej, mogą pośredniczyć w płatnościach z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, co jest dobrą wiadomością dla podmiotów korzystających z takiej formy zapłaty. Ministerstwo finansów zrezygnowało z obowiązkowego pomniejszania zobowiązania podatkowego w VAT (a w konsekwencji jego wygaśnięcia w tej części) w sytuacji zapłaty całego zobowiązania z rachunku VAT przed upływem terminu płatności podatku.
Państwowe jednostki budżetowe nie będą zobowiązane o wnioskowanie do naczelnika urzędu skarbowego w celu wydania postanowienia o uwolnieniu środków zgromadzonych na rachunku VAT. Wydaje się, że jest to błąd ministerstwa stawiający podatników będących jednostkami budżetowymi w nadzwyczajnej i preferencyjnej, wobec innych podmiotów, sytuacji. Trudno dociec jaka była intencja projektodawców, bowiem z uzasadnienia projektu ustawy wynika, że chodzi jedynie o brak możliwości wnioskowania do naczelnika urzędu skarbowego o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT na inne konto niż rachunek rozliczeniowy powiązany z rachunkiem VAT tych jednostek. Tym niemniej przepis w obecnej wersji jest niejasny.
W projekcie zmiany do ustawy o VAT wskazano, że bank będzie informował posiadacza rachunku rozliczeniowego o numerze rachunku VAT oraz o zasadach i terminie informowania o saldzie na rachunku VAT. Oznacza to, że inne podmioty nie będą miały wiedzy na temat nr rachunku VAT kontrahenta oraz to, że niejasne będą zasady dostępu podatnika do rachunku VAT, bowiem w myśl nowych przepisów do rachunku VAT nie będzie się stosować art. 728 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z jego treścią:
§ 1. Przy umowie zawartej na czas nieoznaczony bank jest obowiązany informować posiadacza rachunku, w sposób określony w umowie, o każdej zmianie stanu rachunku bankowego.
§ 2. Bank jest obowiązany przesyłać posiadaczowi co najmniej raz w miesiącu bezpłatnie wyciąg z rachunku z informacją o zmianach stanu rachunku i ustaleniem salda, chyba że posiadacz wyraził pisemnie zgodę na inny sposób informowania o zmianach stanu rachunku i ustaleniu salda.
Powyższe może prowadzić do ograniczenia możliwości wglądu podatnika w rachunek VAT, a to może znacznie utrudnić prowadzenie działalności gospodarczej.
Poza powyższymi zmianami doprecyzowano brzmienie niektórych przepisów. Nie wprowadzono jednak radyklanej zachęty dla podatników do korzystania z tego mechanizmu w postaci braku możliwości pozbawienia podatnika odliczenia podatku (nawet, gdy sprzedawca jest oszustem) w sytuacji, gdy nabywca skorzysta z podzielonej płatności.
Termin wejścia w życie przepisów jest planowany na 1 kwietnia 2018 r. Projekt jest gotowy do przekazania na posiedzenie Rady Ministrów, a w konsekwencji niebawem trafi do Sejmu.
Wojciech Zajączkowski