04.08.2017 r.
9 min

Obowiązek podatkowy przy dostawie towaru za pośrednictwem spedytora

Ekspert KIP

Skopiuj link
04.08.2017r.
9 min

Z pytaniem do organu podatkowego zwrócił się Podatnik, który zajmuje się m in. sprzedażą hurtową i dystrybucją materiałów budowlanych tj. kupuje, a następnie sprzedaje gotowe towary. Niektóre dostawy do odbiorców dokonywane są za pośrednictwem firmy spedycyjnej, która pobiera towar w magazynie Podatnika i następnie transportuje go do miejsca wskazanego przez Zamawiającego. Przewoźnik po protokolarnym przejęciu towaru przejmuje na siebie ryzyko w przypadku zniszczenia towaru i w razie strat w tym zakresie wypłaca Podatnikowi odszkodowanie.

Dostawy realizowane są przez Podatnika po złożeniu przez kontrahentów prawidłowego zamówienia. Zamówienie uważa się za zrealizowane po dostarczeniu towarów do kontrahenta. Koszt bezpośredniej dostawy towarów do odbiorcy przez wyspecjalizowaną firmę spedycyjną ponosi Podatnik. Podatnikowi przysługuje także odszkodowanie od firmy spedycyjnej w przypadku uszkodzenia lub utraty przesyłki. Podatnik dokonuje sprzedaży dla firm, każdorazowo dokumentuje sprzedaż towarów wystawiając faktury VAT. Przedsiębiorstwo nie prowadzi sprzedaży towarów dla osób prywatnych.

Płatność za towar jest realizowana za gotówkę w momencie faktycznej dostawy towaru na miejsce wskazane przez nabywcę lub w terminie późniejszym, przelewem.

Ponieważ towary są sprzedawane do wielu odbiorców rozproszonych na terenie Polski, Podatnik nie zawiera z nimi odrębnych umów zawierających zapis dotyczący momentu przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Sprzedaż towarów odbywa się również w ostatnich dniach miesiąca. W konsekwencji może się zdarzyć, że Towary zostaną wydane z magazynu w ostatnim dniu miesiąca, natomiast ich dostarczenie do Punktu odbioru kontrahenta nastąpi już w kolejnym miesiącu kalendarzowym.

Podatnik zadał pytanie, czy powinien rozpoznawać obowiązek podatkowy VAT w przypadku dostarczenia towaru za pośrednictwem spedytora z chwilą wydania towarów przewoźnikowi trudniącemu się przewozem.

Zdaniem Podatnika, w przypadku dostarczenia towaru za pośrednictwem spedytora powinien rozpoznać obowiązek podatkowy w VAT w dacie powierzenia towaru spedytorowi z poleceniem dostarczenia jej do miejsca przeznaczenia, a nie z momentem dostarczenia towaru odbiorcy.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko Podatnika za prawidłowe. Organ podatkowy stwierdził, że na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).

Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdza się, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.

Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Należy wskazać, że czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy. Jednocześnie należy podkreślić, że dla celów powstania obowiązku podatkowego dokonanie czynności następuje z chwilą jej faktycznego dokonania, za wyjątkiem przypadków, w których przepisy ustawy określają wprost ten moment. W konsekwencji postanowienia umów cywilnoprawnych o uznaniu dostawy towarów za dokonaną pozostają bez znaczenia dla celów powstania obowiązku podatkowego, mogą pełnić jedynie funkcję pomocniczą w przypadku zaistnienia wątpliwości.

Z powyższego wynika, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług uzależniają dokonanie dostawy od przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (władztwo ekonomiczne).

W tym miejscu zauważyć należy, że z wydaniem towaru przez dostawcę łączy się istotny skutek dokonania sprzedaży towarów, polegający m.in. na przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z towarem oraz ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z towarem oraz ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru jest – co do zasady – wydanie towaru. Dokonanie dostawy, o którym mowa w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT oznacza zatem faktyczne zrealizowanie dostawy. Jeżeli strony oznaczyły inną chwilę, niż wydanie towaru dla przejścia korzyści i ciężarów, to w razie wątpliwości przyjmuje się, że ta sama chwila dotyczy przejścia ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru.

W odniesieniu do kwestii transportu towarów przez spedytora, wskazać należy, że zgodnie z art. 544 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny, jeżeli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju. Ponadto, jak stanowi art. 548 § 1 tej ustawy, z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy.

Z ww. przepisów Kodeksu cywilnego wynika, że wydanie rzeczy następuje w momencie powierzenia rzeczy przez sprzedawcę przewoźnikowi z poleceniem dostarczenia rzeczy do miejsca przeznaczenia uzgodnionego wcześniej z kupującym. Z chwilą, w której rzecz została powierzona przewoźnikowi, następuje formalne spełnienie świadczenia przez sprzedawcę, a na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą.

W sytuacji zatem, gdy towar jest wysyłany przez sprzedającego do nabywcy za pośrednictwem przewoźnika (spedytora), dokonanie dostawy towaru następuje z chwilą wydania towaru podmiotowi, który jest zobowiązany do jego dostarczenia, z tym bowiem momentem sprzedawca przenosi prawo do rozporządzania towarem jak właściciel na nabywcę towaru.

W odniesieniu do powołanych przepisów prawa oraz przedstawionego opisu sprawy, należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy dany towar przekazywany jest przewoźnikowi, to w momencie wydania towaru z magazynu do transportu dokonana zostanie dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy. Tym samym, dzień wydania towaru przewoźnikowi, celem dostarczenia do nabywcy, będzie dniem dokonania dostawy. Zatem w tym momencie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu przedmiotowych transakcji, w myśl obowiązującego art. 19a ust. 1 ustawy. W związku z tym w sytuacji gdy wydanie z magazynu nastąpi 31 marca 2017 a dostawa i odbiór towaru przez nabywcę od firmy spedycyjnej np. 1 kwietnia 2017, to obowiązek podatkowy u Podatnika nastąpi z dniem 31 marca 2017 r. – czyli z dniem wydania towaru przewoźnikowi.

Komentarz do ww. interpretacji znajduje się tutaj.

oprac.: Wojciech Zajączkowski