Skopiuj link
Zdaniem Sądu opłaty te nie są pobierane przez Spółkę za świadczenie usług na rzecz jej klientów, lecz stanowią opłaty sankcyjne, dyscyplinujące klientów i rekompensując Spółce koszty związane z monitowaniem klientów w sprawie nieuregulowanych w terminie płatności. To, że prawo do pobierania tego rodzaju opłat przewidziano w umowie wiążącej Skarżącą z klientami, nie zmienia ich charakteru, nie odbiera im charakteru sankcyjnego, dyscyplinującego. Są to opłaty nakładane dlatego, że klienci nie dokonali w terminie zapłaty należności na rzecz Spółki
Czynności windykacyjne co do zasady mogą być oczywiście uznane za usługę. Beneficjentem takiej usługi jest podmiot zlecający windykację – to na jego rzecz świadczona jest usługa. Usługodawcą jest natomiast podmiot dokonujący windykacji – ale aby można było mówić o usłudze, musi to być podmiot inny niż sam wierzyciel. W stanie faktycznym Spółka dokonuje windykacji własnych należności. Z tego powodu nie można uznać, że wykonuje ona w tym zakresie jakąkolwiek usługę, ponieważ musiałoby to prowadzić do paradoksalnej konkluzji, że wykonuje usługę na swoją rzecz. Nie sposób też uznać, że to dłużnik, od którego należność jest dochodzona, jest beneficjentem usługi (tj. czynności windykacyjnych).
Świadczone przez Spółkę usługi nie mają charakter tzw. świadczeń kompleksowych (złożonych). Zdaniem Sądu jednak rozdzielenie (dla potrzeb VAT) czynności wykonywanych przez niego wobec klientów nie jest sztuczne. W sensie gospodarczym księgowanie i naliczanie klientom opłat za monitowanie w sprawie płatności należności z tego tytułu nie stanowią jednej całości w aspekcie gospodarczym.
Wojewódzki Sąd Administracyjny podzielił wykładnię pojęcia usługi w kontekście czynności windykacyjnych, jakiej dokonał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 lipca 2016 r. (I FSK 244/15). Sąd stanął tam na stanowisku, że usługa windykacyjna nie jest świadczona na rzecz dłużnika, lecz na rzecz wierzyciela, a zdaniem WSA Spółka windykując własne należności nie wykonuje usługi na rzecz swoich klientów-dłużników.
Na marginesie w. orzeczenia należy zauważyć, że zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Z przepisu tego wynika, że nie można odliczyć podatku naliczonego z faktury dokumentującej czynności zwolnione lub niepodlegające opodatkowaniu, na których błędnie wykazano podatek do zapłaty. Wobec powyższego obciążenie takich opłat windykacyjnych podatkiem VAT i wykazanie ich na fakturze powoduje, że u nabywcy takich czynności nie powstaje prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Wojciech Zajączkowski