Orzeczenie ETS - brak obowiązku przeniesienia kierownicy umieszczonej w samochodach osobowych po prawej stronie

Skarga przeciwko Polsce i Litwie została wniesiona do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przez Komisję, która uznała, iż wskazany wymóg jest sprzeczny z dyrektywami 2007/46 i 70/311 w zakresie dotyczącym pojazdów nowych oraz z przepisami prawa Unii z dziedziny swobodnego przepływu towarów w zakresie dotyczącym pojazdów uprzednio zarejestrowanych w innym państwie członkowskim. Należy bowiem pamiętać, iż państwa członkowskie nie mogą zabronić, ograniczyć lub przeszkodzić rejestracji, sprzedaży, wprowadzania do ruchu bądź użytkowania pojazdów, części i oddzielnych zespołów technicznych ze względów związanych z ich konstrukcją, funkcjonowaniem, lub układem kierowniczym, jeżeli odpowiadają one wymogom w/w dyrektyw.

Trybunał wskazał w swoim orzeczeniu, w odniesieniu do pojazdów nowych, że ustanowione przez dyrektywy ramy mają na celu utworzenie i funkcjonowanie rynku wewnętrznego przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa drogowego, poprzez całkowitą harmonizację wymagań technicznych, dotyczących w szczególności konstrukcji pojazdów. Nie zostało w nich określone, gdzie powinno znajdować się miejsce kierowcy pojazdu. Należy więc stwierdzić, że prawodawca Unii przyznał w tym względzie swobodę producentom pojazdów samochodowych, której nie mogą uchylić lub ograniczyć przepisy krajowe. Trybunał przyznał, że obecność tego rodzaju pojazdów może rodzić pewne ryzyko, natomiast nie można wymagać tak daleko idącej ingerencji w konstrukcję samochodu, jaką jest zmiana położenia układu kierowniczego. Możliwe są przecież inne sposoby dostosowania pojazdu do ruchu, takie jak np. montaż dodatkowych lusterek zewnętrznych, dostosowanie instalacji świetlnej i wycieraczek. Trybunał uznał więc, iż podnoszony przez Polskę i Litwę argument, wedle którego regulacje owych państw są uzasadnione koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa drogowego stanowiącego nadrzędny wzgląd interesu ogólnego, nie znajduje potwierdzenia, tym bardziej że regulacje tych państw zezwalają na czasowe używanie takich pojazdów (np. przez turystów). Ponadto przytoczone dane statystyczne nie wykazują dostatecznego związku pomiędzy liczbą wypadków a udziałem pojazdów, w których miejsce kierowcy znajdowało się po prawej stronie. Wprowadzone ograniczenia w rejestracji  uniemożliwiają dostęp do rynku polskiego i litewskiego pojazdom wyposażonym w miejsce kierowcy z prawej strony, które są legalnie produkowane i rejestrowane w innych państwach członkowskich.

W ocenie Trybunału spornych środków nie można uznać za konieczne dla osiągnięcia zamierzonego przez Polskę i Litwę celu bezpieczeństwa drogowego, zatem są one niezgodne z zasadą proporcjonalności, obowiązującą w prawie Unii Europejskiej. Na skutek wyroku Polska zobowiązana jest do niezwłocznej zmiany przepisów.

Aneta Wilk,
Magdalena Fitzner