Skopiuj link
Skutki podatkowe tej ustawy podatnicy zaczną odczuwać dopiero od 1 stycznia 2020 r. Od tego dnia bowiem zlecenie płatności na niewłaściwe konto podatnika lub dokonanie określonego przelewu bez zastosowania mechanizmu podzielonej płatności będzie skutkowało sankcjami w PIT i CIT (brak możliwości uznania wydatku za koszt podatkowy), jak również w VAT (solidarna odpowiedzialność ze sprzedawcą).
Ministerstwo Finansów chwali się tymi regulacjami wskazując:
„1 września 2019 r. zaczął działać wykaz informacji o podatnikach VAT, który ma pomóc firmom skutecznie i szybko weryfikować kontrahentów. Wykaz zastąpił dotychczas funkcjonujące listy podatników VAT: zarejestrowanych i niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT.
Biała lista umożliwia ci:
- sprawdzenie czy twój kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT,
- jeśli twojemu kontrahentowi odmówiono rejestracji, wykreślono go z rejestru lub przywrócono zarejestrowanie jako podatnika VAT, poznanie podstawy prawnej tych decyzji,
- potwierdzenie numeru rachunku bankowego, na jaki powinieneś zapłacić swojemu kontrahentowi.”.
Ministerstwo Finansów nie zauważa jednak, że przyjęte regulacje są niejasne i nieprecyzyjne, a wprowadzony wykaz podatników, który ma być wizytówką Ministerstwa, nie daje jasnych odpowiedzi, jest niepełny, niedostosowany do innych przepisów, w tym proceduralnych i stanowi jawne zaprzeczenie zasady zaufania do organów władzy publicznej.
Zajmijmy się dziś danymi jakie można lub raczej powinno się odczytać z białej listy podatników.
Po pierwsze wykaz jest niedostosowany do treści art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
Wykaz daje możliwość sprawdzenia podatnika maksymalnie 6 lat wstecz. Obecnie najwcześniejszy termin sprawdzenia kontrahenta w tym wykazie to 1 stycznia 2014 r. To, że wykaz daje wstecznie możliwość sprawdzenia kontrahenta – to cenna zmiana, która nastąpiła od września 2019 r., jednak to, że system zamiast dawać możliwość weryfikacji kontrahenta 7 lat wstecz, a nie 6 lat wstecz, jak jest obecnie, jest świadectwem niewiedzy projektodawcy, albo działaniem celowym (tego wariantu komentować nie chcę).
Przypomnijmy bowiem, że zobowiązania podatkowe w PIT i CIT za 2013 r., czy VAT (za grudzień 2013 r.) przedawniają się nie w 2018 r., lecz w 2019 r., a podatnik danych z 2013 r. sprawdzić w wykazie nie może.
Kolejnym kłopotem podatników jest brak możliwości sprawdzenia konta bankowego kontrahenta po jego wykreśleniu jako podatnika VAT. Podatnik nie sprawdzi więc, jakie i czy w ogóle konto bankowe posiadał jego kontrahent na określony dzień. Dzieje się tak nawet wówczas, gdy wykreślony podatnik miał bankowy rachunek rozliczeniowy przed wykreśleniem z wykazu podatników.
Wykaz podatników nie daje również możliwości sprawdzenia statusu kontrahenta po jego wykreśleniu z rejestru VAT. Podatnik nie dowie się, czy jego biznesowy partner figurował w wykazie jako podatnik VAT czynny, czy zwolniony. Oczywiście ministerialny system pokazuje datę zarejestrowania (nie zawsze) i wykreślenia podatnika, lecz nie pokazuje czy w okresie, gdy był zarejestrowany jako podatnik VAT miał status podatnika VAT czynnego, czy VAT zwolnionego.
Analogicznie przedstawia się sprawa ze sprawdzeniem nazwy podatnika, NIP, REGON. Dane te są dostępne wyłączne na dzień sprawdzenia a nie dane historyczne. Nie pojawią się w wykazie historyczne ww. dane dotyczące kontrahenta, lecz dane z dnia bieżącego, nawet wówczas, gdy sprawdzamy dane sprzed roku, czy dwóch lat.
Ponadto Ministerstwo Finansów zapowiada, że dane w wykazie mogą być uaktualniane wstecznie. WPowoduje to, że wykaz podatników absolutnie nie jest wiarygodny w zakresie wskazanych danych. Dzisiaj w wykazie są takie dane, jutro sprawdzając dzień wczorajszy dane mogą być inne. Następstwem tego jest konieczność każdorazowego drukowania danych kontrahenta przy zlecaniu płatności na jego rzecz. Jest to absolutny skandal. Dane w wykazie podatników powinny być niezmienne, a jak Ministerstwo chce sobie je zmieniać, niech wskaże w odrębnej pozycji zmianę wraz z datą zmiany. Wówczas żadne wydruki z wykazu nie byłyby konieczne. Jest jednak inaczej.
W wykazie nie można też zweryfikować, czy dany podmiot – zwolniony od VAT jest rolnikiem ryczałtowym. Informacja taka może być niezbędna, gdy od przyszłego roku zmienią się regulacje w zakresie wystawiania faktury do paragonu, a ten trzeba zawsze wystawić na rzecz rolnika ryczałtowego.
Powyższe uwagi dotyczące białej listy nie są kompletne. Są to wyłącznie najważniejsze zastrzeżenia do wykazu. Stanowiska tego (że są to nieprawidłowości) nie może zmienić fakt, że niektóre z tych zastrzeżeń, są wynikiem określonych regulacji przyjętych przez ustawodawcę i wprowadzonych do art. 96b ustawy o VAT. Ministerstwo Finansów jako projektodawca powinno bowiem tak redagować przepisy, aby ułatwiały życie przedsiębiorcom, a nie wprowadzały chaos i dodatkowe obciążenia administracyjne dla firm.
Wojciech Zajączkowski