Skopiuj link
Otrzymane towary to najczęściej próbki, materiały reklamowe, czy prezenty.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o VAT przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Podstawowym warunkiem uznania transakcji za nabycie wewnątrzwspólnotowe jest, co do zasady, dokonanie dostawy towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej (podatnika z UE) na rzecz polskiego podatnika, który nabywane towary będzie wykorzystywał do prowadzonej działalności gospodarczej. Jednakże dokonanie dostawy nie jest wystarczające, gdyż, jak wynika z ww. art. 9 ust. 1 ustawy o VAT w wyniku tej dostawy towary muszą być przetransportowane z terytorium państwa dostawy (rozpoczęcia transportu) na terytorium państwa przeznaczenia, w naszym przypadku na terytorium Polski.
Należy zauważyć, że art. 9 ust. 1 ww. ustawy odwołuje się do art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Zgodnie z jego treścią opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju. Ustawodawca wprowadza więc jeszcze jeden warunek, aby wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów podlegało opodatkowaniu na terytorium kraju. Ma ono być odpłatne. Wynika z powyższego, że dostawa towarów, która nie jest odpłatna nie będzie stanowiła u polskiego nabywcy nabycia wewnątrzwspólnotowego podlegającego opodatkowaniu na terytorium Polski.
Wobec powyższego na polskim podatniku-nabywcy nie będzie ciążył żaden obowiązek rejestracji (jeżeli podatnik nie był zarejestrowany jako podatnik VAT UE), ani obowiązek rozliczenia tej transakcji, a tym bardziej jej opodatkowania.
Nie wszystkie jednak operacje gospodarcze identycznie się przedstawiają. Jak bowiem powinien się zachować polski podatnik, który uzgodnił z kontrahentem zagranicznym, że nie będzie płacił za towary, ale podmiot zagraniczny w celu udokumentowania wartości towaru wystawia fakturę z wykazaną wartością tego towaru. Sprawę taką rozpatrywała Izba Skarbowa w Katowicach, która w dniu 24 maja 2016 r. wydała interpretację indywidualną nr IBPP4/4512-34/16/LG. W interpretacji organ stwierdził, że „opodatkowaniu podlega wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem. W tej sprawie, jak wskazał Wnioskodawca, czynność ma charakter darowizny. Co prawda za towar, który Wnioskodawca nabywa, została określona cena, jednakże z warunków transakcji przedstawionych przez Wnioskodawcę wynika, że od początku jej realizacji wiadomym jest, że brak jest obowiązku jej zapłaty, czyli uiszczenia wynagrodzenia za nabyty towar. Mając na uwadze powyższe, nieodpłatne otrzymanie przez Wnioskodawcę leku od angielskiej firmy nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.”.
Należy wskazać, że od ww. zasady, iż nieodpłatne nabycie towarów nie stanowi WNT ustawodawca ustanowił wyjątek zawarty w art. 11 ustawy o VAT. Zgodnie z brzmieniem art. 11 ust. 1 ww. ustawy : przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, rozumie się również przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.
Oznacza to, że przemieszczenie przez podatnika z jednego kraju UE do innego kraju UE własnych towarów, które będą wykorzystywane do działalności gospodarczej stanowi jednak WNT. Ten jednak przypadek wykracza poza treść rozpatrywanego zagadnienia.
Warto również odnotować, że niektórzy podatnicy podatku VAT oraz niektóre podmioty nie są zobowiązane rozliczać WNT nawet wówczas, gdy transakcja była odpłatna. Dotyczy to towarów (nie wszystkich) nabywanych przez:
a) rolników ryczałtowych dla prowadzonej przez nich działalności rolniczej,
b) podatników, którzy wykonują jedynie czynności inne niż opodatkowane podatkiem i którym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług – czyli zwolnionych przedmiotowo,
c) podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 – czyli zwolnionych podmiotowo,
d) osoby prawne, które nie są podatnikami
– jeżeli całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50 000 zł. Powyższe wynika z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.
I jeszcze jedna sytuacja. Podatnicy otrzymują w ramach odpłatnej dostawy stanowiącej WNT dodatkową ilość towarów nieodpłatnie. Czy wówczas należy wykazać WNT, czy też nie jest to taka transakcja?
Otrzymanie większej ilości towarów niż ilość zamówiona nie jest dostawą nieodpłatną, gdyż aby otrzymać tę dodatkową ilość towarów podatnik musiał (również za tę ponadwymiarową ilość) za nią zapłacić. Stąd taka transakcja stanowi WNT, ale jej podstawa opodatkowania jest równa cenie określonej na fakturze sprzedaży za towar zapłacony jak i towar dodatkowy.
Wojciech Zajączkowski