13.02.2022 r.
4 min

Działalność nierejestrowa a składki ZUS

Ekspert KIP

Skopiuj link
13.02.2022r.
4 min

Z punktu widzenia podatkowego, w odniesieniu do przychodów z innych źródeł (do których zalicza się działalność nierejestrowa) ustawodawca nie wprowadził obowiązku poboru zaliczek na podatek przez płatnika. Od przychodów osiągniętych z tego tytułu nie ma również obowiązku samodzielnie odprowadzać zaliczek na podatek w trakcie roku podatkowego. Osiągnięte w danym roku przychody oraz poniesione koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowej podatnik powinien wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36 o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty), w specjalnie przeznaczonym to tego celu wierszu: „Działalność nierejestrowana, określona w art. 20 ust. 1ba ustawy” oraz opodatkować je według skali podatkowej (17%, 32%). Są to jedyne obowiązki jakie ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nakłada na osoby uzyskujące przychody z działalności nierejestrowej.

Natomiast w przypadku obowiązku płacenia składek ZUS sytuacja nie jest już taka prosta. Każdy, kto zdecyduje się na działalność nierejestrową, zwaną także działalnością nieewidencjonowaną, pod pewnymi warunkami nie będzie podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, tj. nie będzie odprowadzać zryczałtowanych składek na ZUS. Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby prowadzące działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców. 

Jednak trzeba pamiętać, że zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wykonywanie pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, może stanowić samoistny i odrębny tytuł do ubezpieczeń. Oznacza to, że osoby świadczące tego typu usługi na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych na rzecz płatników składek – nawet jeśli nie przekroczą omawianego wyżej progu (w 2022 roku próg miesięczny przychodu 1505 zł) – to i tak będą podlegały obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają wymogu zawarcia na piśmie umowy zlecenia bądź o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Oznacza to, że wystarczy, że podatnik, który wybrał działalność nierejestrową będzie świadczył usługi spełniające definicję działalności wykonywanej osobiście, aby został objęty systemie ubezpieczeń społecznych. Wykonanie określonych prac dla zamawiającego, mających charakter powtarzalny, nie unikatowy, nie może być przedmiotem umowy o dzieło, zatem wynagrodzenie z tytułu umowy musi podlegać oskładkowaniu. Umowa zlecenia jest umową starannego działania, na podstawie której dana osoba zobowiązuje się do dołożenia należytej staranności do wykonania swojej pracy (wykonania zobowiązania). O prawidłowej realizacji umowy przez zleceniobiorcę nie decyduje jej efekt, lecz właśnie odpowiednie wykonywanie działań.

Tak więc, świadczenie cyklicznych usług dla innego podmiotu przez osobę, która wybrała rozliczenie w ramach działalności nierejestrowej nie zwolni jej z obowiązku płacenia składek ZUS. Wówczas płatnikiem składek staje się zlecający wykonanie konkretnych prac.

dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy