Skopiuj link
Próby takiej definicji podjęło się Ministerstwo Finansów, które w broszurze informacyjnej „Najważniejsze zmiany w VAT od dnia 1 kwietnia 2011 r.” (w wersji obowiązującej od 2 maja 2011 r.) stwierdziło: „z uwagi na to, że ustawa o VAT nie definiuje pojęcia złomu mając na uwadze wykładnię historyczną oraz językową należy przez to rozumieć złom metali, w tym złom stalowy (wsadowy i niewsadowy), żeliwny i metali nieżelaznych. W pojęciu tym mieści się również złom metali szlachetnych. Podkreślenia wymaga, że w cel przyjętej w art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT wpisuje się również obrót zużytymi akumulatorami ołowiowymi lub ich częściami, zaliczanymi, zgodnie z normą europejską nr PN-EN 14057:2003, mającej status Polskiej Normy, do złomu (patrz: interpretacja ogólna nr PT3/033/2/188/LWA/11/569 z dnia 2 maja 2011 r.). Pojęcie złomu nie obejmuje natomiast m.in. zużytych baterii i pojazdów”.
Natomiast od 1 lipca 2011 r. w myśl nowych przepisów odpady przetwarzalne to te, które zostały wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Ustawodawca identyfikuje je jedynie poprzez Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU) z 2008 r. Jeżeli więc podatnik ma problem z ustaleniem, czy dana czynność będzie polegać opodatkowaniu na zasadzie odwrotnego obciążenia i chce mieć pewność, że podatek będzie rozliczony przez nabywcę, będzie zobowiązany do wystąpienia do Ośrodka Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego w Łodzi, ul. Suwalska 29, 93-176 Łódź, w celu uzyskania opinii klasyfikacyjnej dotyczącej sprzedawanych towarów (odpadów przetwarzalnych).
Niestety, odmiennie w stosunku do przepisów, które weszły w życie od 1 kwietnia 2011 r., ustawodawca nie zawarł w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz ustawy o transporcie drogowym przepisów przejściowych rozstrzygających, jak należy rozliczać dostawy towarów, które przed dniem 1 lipca 2011 r. nie były objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia, a po dniu 30 czerwca 2011 r. temu mechanizmowi podlegają.
W art. 3 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach (która weszła w życie od 1 kwietnia 2011 r.) ustawodawca rozstrzygnął, że dostawy złomu dokonane przed 1 kwietnia 2011 r., wobec których nie powstał obowiązek podatkowy do tej daty, będą rozliczane zgodnie z przepisami określającymi moment powstania obowiązku podatkowego obowiązującymi do dnia 30 marca 2011 r. Na podstawie tego przepisu można było wyinterpretować, że nie tylko obowiązek podatkowy, ale również fakturowanie i ewidencjonowanie transakcji (w tym również prawo do odliczenia podatku naliczonego, nawet jeżeli faktura była wystawiona po 31 marca 2011 r., a dokumentowała czynności dostawy złomu przed 1 kwietnia 2011 r.) winno się odbywać zgodnie przepisami obowiązującymi do końca marca 2011 r.
W ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz ustawy o transporcie drogowym przepisu takiego jednak zabrakło. Uznać należy, że ustawodawca zachował się racjonalnie nie wprowadzając szczególnego przepisu regulującego moment powstania obowiązku podatkowego na przełomie czerwca i lipca, gdyż sam moment powstania obowiązku podatkowego się nie zmienił. Nie oznacza to jednak, że w ustawie nowelizującej nie powinien zawrzeć normy przejściowej odnoszącej się do sposobu fakturowania (faktura z podatkiem, czy bez niego), jak i prawa do odliczenia podatku u nabywcy. Brak takiej normy powoduje znaczne wątpliwości u podatników, jak i problemy z dokumentowaniem tego rodzaju czynności na przełomie czerwca i lipca 2011 r.
Jak bowiem ma się zachować podatnik dokonujący dostawy stłuczki szklanej, czy odpadów gumowych w dniu 30 czerwca 2011 r., który fakturę potwierdzającą dostawę będzie wystawiał w dniu 7 lipca 2011 r. Czy faktura ta powinna być wystawiona z należnym podatkiem VAT, a podatek ten będzie rozliczany przez dostawcę, czy też dostawca ma zachować się odmiennie, zgodnie z nowymi już regulacjami. W takiej sytuacji faktura sprzedaży nie powinna zawierać podatku należnego, a podatek zostanie rozliczony przez podatnika-nabywcę. Sprzedawca dla swojego bezpieczeństwa może jednak dążyć do opodatkowania takiej transakcji. Czy w takiej sytuacji faktura z uwidocznionym podatkiem należnym może być potraktowana przez nabywcę jako faktura prawidłowa i nabywca będzie mieć prawo do odliczenia podatku naliczonego. Wątpliwości rodzić się mogą po analizie art. 88 ust. 3a pkt 7 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze – w części dotyczącej tych czynności.
Odpowiedzi na tak postawione pytania nie daje wprowadzony od początku 2011 r. przepis art. 41 ust. 14a ustawy o VAT, w myśl którego czynność wykonana przed dniem zmiany stawki podatku, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, podlega opodatkowaniu według stawek podatku obowiązujących dla tej czynności w momencie jej wykonania. Odnosi się on bowiem do sytuacji zmiany stawki podatku, a nie do przerzucenia ciężaru jego rozliczenia ze sprzedawcy na nabywcę.
Rozstrzygnięcia powyższych problemów należy szukać w treści art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do końca czerwca 2011 r. Zgodnie z jego treścią podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające złom, jeżeli dokonującym jego dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, niekorzystający ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9, a dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2. Z powyższego przepisu wynika – co do zasady – że podatnikami są jedynie podatnicy nabywający złom jeżeli dokonującym jego dostawy jest podatnik. Jeżeli więc podatnik dokonał jeszcze w czerwcu 2011 r. dostawy np. stłuczki szklanej, to nie mógł do takiej transakcji zastosować przepisów obowiązujących od 1 lipca 2011 r., które w dacie dostawy jeszcze nie obowiązywały, wskazujących nabywcę jako podatnika rozliczającego podatek należny.
Dostawca wystawiając w lipcu 2011 r. fakturę dokumentującą sprzedaż odpadów przetwarzalnych (z wyjątkiem złomu) dokonaną w czerwcu powinien wykazać na fakturze należny podatek VAT, a nabywca będzie miał prawo do potraktowania takiego podatku jako podatku naliczonego. Dla ustalenia osoby zobowiązanej do zapłaty podatku – podatnika, co wynika z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, istotny jest moment dokonania dostawy. Jeżeli dostawa, a co za tym idzie i nabycie odpadów przetwarzalnych nastąpiło jeszcze w czerwcu 2011 r., to zobowiązanym do rozliczenia podatku będzie dostawca wystawiający w czerwcu, bądź też w lipcu fakturę z należnym podatkiem. Podatek naliczony wynikający z takiej faktury stanie się u nabywcy podatkiem naliczonym (jeżeli nabywca jest podatnikiem czynnym, a nabywane towary służyć będą działalności opodatkowanej), nawet wówczas, gdy faktura taka dociera do nabywcy już po 30 czerwca, tj. po dniu zmiany przepisów rozszerzających w załączniku nr 11 do ustawy o VAT katalog towarów, przy nabyciu których podatek rozliczy nabywca.