Skopiuj link
Według nowych regulacji, które – co do zasady – mają zacząć obowiązywać od stycznia 2020 r. usługi będą identyfikowane za pomocą Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2015 r. (PKWiU 2015), a nie tak jak do tej pory wg PKWiU z 2008 r. Natomiast towary będą identyfikowane za pomocą Nomenklatury Scalonej (CN).
Wszystkie towary dla celów ustalania stawek podatkowych, stosowania metody VAT marża, zwolnień od podatku VAT (art. 113 ustawy o VAT), zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, ryczałtu dla rolników, odwrotnych obciążeń (załącznik nr 11), stosowania solidarnej odpowiedzialności (załącznik nr 13), itp. zostaną objęte Nomenklaturą Scaloną (CN).
Jak wskazuje Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu ww. ustawy: „w związku z całkowicie odmienną budową i systematyką klasyfikacji PKWiU oraz CN, jak również szczegółowo określonymi w załączniku nr 11 towarami, wierne „przełożenie” symboli PKWiU na grupowania CN (na zasadzie 1:1) skutkowałoby stworzeniem bardzo skomplikowanej tabeli, której stosowanie w praktyce byłoby bardzo utrudnione. W związku z powyższym, mając na względzie przyświecającą temu projektowi ideę stworzenia jasnych, przejrzystych i czytelnych przepisów podatkowych, proponuje się odniesienie zasadniczo do całych grup towarowych”.
Można by napisać – bardzo dobrze. Matryca stawek będzie prosta i zrozumiała tylko wówczas, gdy będzie zawierała ograniczoną ilość pozycji w poszczególnych załącznikach do ustawy o VAT.
Niestety z tego będą wynikać pewne istotne dla podatników konsekwencje. W nowym załączniku nr 3 do ustawy o VAT towary objęte odwrotnym obciążeniem od 2020 r. będą już klasyfikowane na podstawie klasyfikacji CN. Ponieważ, jak wskazuje Ministerstwo Finansów, przełożenie symboli PKWiU bezpośrednio na kody CN „na zasadzie 1:1” byłoby skomplikowane nastąpią „uproszczenia”.
Posłużę się przykładem aluminium. Obecnie znajduje się ono w pozycji 22d załącznika nr 11 ustawy o VAT jako Aluminium nieobrobione plastycznie – PKWiU 24.42.11.0. Obecnie do tego grupowania nie zaliczane są takie towary jak: Proszki i płatki z aluminium PKWiU 24.42.21, czy Płaskowniki, walcówka, pręty i kształtowniki, z aluminium i stopów aluminium PKWiU 24.42.22.
Po zmianie regulacji ww. towary i nie tylko te będą objęte odwrotnym obciążeniem. W świetle poz. 6 załącznika nr 3 do ustawy o VAT dotyczącego odwrotnych obciążeń towary klasyfikowane wg kodu CN dział ex 76 takie jak:
Aluminium i artykuły z aluminium – wyłącznie towary objęte kodami CN:
7601 – Aluminium nieobrobione plastycznie,
7603 – Proszki i płatki aluminium,
7604 – Sztaby, pręty i kształtowniki, z aluminium,
7605 – Drut aluminiowy,
7606 – Blachy grube, cienkie oraz taśma, o grubości przekraczającej 0,2 mm, z aluminium,
7607 – Folia aluminiowa (nawet zadrukowana lub na podłożu z papieru, tektury, tworzyw sztucznych lub podobnych materiałów podłożowych), o grubości (z wyłączeniem dowolnego podłoża) nieprzekraczającej 0,2 mm – będą objęte odwrotnym obciążeniem.
Skutkiem tego zdecydowanie większa ilość towarów będzie objęta tym mechanizmem, co oczywiście będzie skutkowało problemami z ich klasyfikacją (szczególnie jak spojrzy się na kod 7607 CN).
Czy jednak rzeczywiście będzie problem z przełożeniem PKWiU 2008 na klasyfikację CN dla celów odwrotnego obciążenia, czy solidarnej odpowiedzialności?
Należy przypomnieć, że Ministerstwo Finansów było autorem skierowanego w ubiegłym roku do Komisji Europejskiej wniosku o zastosowanie obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności (split payment). Wniosek ten został pozytywnie rozpatrzony przez Komisję Europejską. Na jego podstawie Rada Unii Europejskiej w dniu 18 lutego 2019 r. wydała decyzję wykonawczą 2019/310 w sprawie upoważnienia Polski do wprowadzenia szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 226 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L.2019.51.19 z dnia 2019.02.22).
Ministerstwo Finansów pierwotnie wskazywało, że zmiany w zakresie wprowadzenia obowiązkowego split payment, a w konsekwencji likwidacji odwrotnych obciążeń nastąpią od lipca 2019 r. Jednak z doniesień prasowych wynika, że Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności przede wszystkim dla towarów i usług objętych załącznikami 11, 13 i 14 ustawy o VAT od stycznia 2020 r. Skutkowałoby to równoczesną likwidacją mechanizmu odwrotnego obciążania dla towarów i usług wskazanych w załączniku nr 11 i 14 do ustawy o VAT.
W decyzji Rady Unii Europejskiej z dnia 18 lutego 2019 r. towary, które mają być objęte odwrotnym obciążeniem zostały wymienione w załączniku do ww. decyzji. Wśród nich znajdują się również towary z załącznika nr 11 (odwrotne obciążenia) i 13 (solidarna odpowiedzialność). Towary te w ww. decyzji są identyfikowane za pomocą PKWiU a nie przy zastosowaniu kodów CN. Jakie to będzie miało znaczenie?
Otóż, jak przyznaje Ministerstwo Finansów „wierne „przełożenie” symboli PKWiU na grupowania CN (na zasadzie 1:1) skutkowałoby stworzeniem bardzo skomplikowanej tabeli, której stosowanie w praktyce byłoby bardzo utrudnione”. Ministerstwo Finansów, aby nie stosować tego „wiernego przełożenia” i ułatwić sobie pracę zamienia PKWiU na CN w załącznikach nr 11 i 13 w sposób uproszczony obejmując większą ilość towarów do których stosować się będzie odwrotne obciążenia i solidarną odpowiedzialność. Problem w tym, że od 2020 r., jak stwierdza to samo Ministerstwo Finansów, odwrotne obciążenia oraz odpowiedzialność solidarna w podatku VAT ma zostać zlikwidowana. W ich miejsce ma zostać wprowadzony obowiązkowy split payment.
Jednak obowiązkowy split payment ma dotyczyć wyłącznie towarów wskazanych w załączniku do ww. decyzji Rady Unii Europejskiej. Natomiast w tej decyzji towary nie są identyfikowane za pomocą kodów CN, lecz przy zastosowaniu PKWiU. W konsekwencji, wobec zmian w klasyfikowaniu towarów od 2020 r., towary wskazane w ww. decyzji klasyfikowane przy zastosowaniu PKWiU będą musiały zostać sklasyfikowane za pomocą kodów CN. Niestety wobec braku szerszego spojrzenia na klasyfikacje będzie musiało dojść do wiernego „przełożenia” towarów wymienionych w decyzji na klasyfikację wg kodów CN, od czego Ministerstwo Finansów chciało uciec.
Jak bowiem wynika z motywu szóstego ww. decyzji: „szczególny środek będzie miał zastosowanie do dostaw towarów i świadczenia usług wymienionych w załączniku …”. Nie będzie można więc rozszerzyć zakresu przedmiotowego towarów, które mają być objęte obowiązkowym split payment.
Na dodatek Ministerstwo Finansów miało świadomość wprowadzenia obowiązkowego split payment. W uzasadnieniu do ustawy pisze bowiem: „Dodatkowo wskazać należy na plany wprowadzenia w niedalekiej przyszłości do przepisów prawa krajowego w zakresie VAT mechanizmu podzielonej płatności (split payment) o charakterze obligatoryjnym. Mechanizm ten miałby zastosowanie w obszarach szczególnie narażonych na nieprawidłowości i nadużycia w VAT, a więc również w tych, w których obecnie funkcjonują mechanizm odwróconego obciążenia i instytucja solidarnej odpowiedzialności (które wszak były wprowadzone w celu eliminacji nieprawidłowości w określonych sektorach gospodarki). Stąd też przy konstruowaniu zapisów załączników nr 11 i nr 13 uwzględniono fakt, że ich łączny obecny zakres będzie wyznaczał kierunek stosowania ww. mechanizmu split payment”. W konsekwencji ma wiedzę, ale nie jest świadome następstw.
Rozwiązania są dwa. Pierwsze, to wierne „przełożenie” towarów z załączników nr 11 i 13 z PKWiU na CN. Drugie, to wystąpienie do Komisji Europejskiej o zmianę załącznika, co oczywiście wskazywałoby, że nie panuje się nad wnioskami do Komisji Europejskiej.
Można jednak zadać pytanie. Skoro i tak ostatecznie (od 2020 r.) dokona się wiernego „przełożenia” ww. towarów na kody CN, to w jakim celu załączniki do ustawy w nowym brzmieniu mają zwiększać zakres towarów objętych odwrotnymi obciążeniami i odpowiedzialnością solidarną?
Na razie pytanie pozostaje bez odpowiedzi.
Wojciech Zajączkowski