Skopiuj link
Szanowny Panie Ministrze! W ramach działalności poselskiej na moje ręce kierowane są liczne wystąpienia przedsiębiorców dotyczące obowiązującego od dnia l kwietnia 2013 r. rozporządzenia ministra finansów w sprawie kas rejestrujących. Zainteresowani, wyrażając krytyczne opinie na temat rozwiązań przedmiotowego rozporządzenia, formułują wręcz pytanie, czy celem tej regulacji jest eliminacja drobnego, polskiego handlu oraz, czy też przy jej tworzeniu nie przewidziano ˝skutków beztroskiego tworzenia prawa˝?
W swoich wystąpienia przedsiębiorcy zwracają uwagę na następujące kwestie przedmiotowego problemu. 1 kwietnia 2013 r. weszło w życie rozporządzenie ministra finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących opublikowane w Dzienniku Ustaw z 2013 r. poz. 363. W ˝Rzeczpospolitej˝ z dnia 26 marca 2013 r. zamieszczone zostały wyjaśnienia Ministerstwa Finansów w sprawie okresu przejściowego odnoszącego się do nowych informacji, jakie muszą pojawić się na paragonie fiskalnym, tj. nazwy towaru lub usługi pozwalającej na jednoznaczną ich identyfikację oraz NIP nabywcy (pacjenta) na jego żądanie. Do 30 września 2013 r. będzie obowiązywał okres przejściowy. Jest to czas dla serwisantów na przestawienie kas i dostosowanie ich do nowych wymagań. Nawet jednak po tej dacie stare kasy, które nie mogą ujawniać na paragonie NIP nabywcy, nie będą musiały spełniać tego warunku – aż do ich zużycia. Jeśli chodzi o warunek jednoznacznego oznaczenia na paragonie nazwy towaru lub usługi, jego wprowadzenie ma zapewnić odpowiednią identyfikowalność danego produktu. W ocenie Ministerstwa Finansów od 1 października 2013 r. jednoznacznie oznaczać nazwy będą musiały też stare kasy nabyte przed 1 kwietnia 2013 r.
W opinii zainteresowanych przywołane regulacje mogą skutkować likwidacją małych polskich firm, a tym samym zwiększeniem bezrobocia, bowiem:
– Na chwilę obecną nie ma w ofercie żadnej kasy umożliwiającej wpisanie nr NIP nabywcy. W zapowiedziach polskich producentów kas brak jest informacji o takich kasach. Wniosek z tego, że osoba (firma), na której ciąży obowiązek wprowadzenia kasy, już po jej kupnie narażona jest na karę, gdyż nowa kasa nie spełnia wymogów ww. rozporządzenia.
– Od czasu wprowadzenia kas rejestrujących do gabinetów lekarskich obowiązki związane z dokumentowaniem wykonanych czynności dotyczą też usług medycznych. Zgodnie z nowymi przepisami resort chce, aby lekarze na dokumentach fiskalnych szczegółowo rozpisywali wykonane czynności, które umożliwią jednoznaczną identyfikację usługi. Jednak ustawa o zawodzie lekarza wymaga zachowania w tajemnicy przebiegu choroby. Ani urzędnicy skarbowi, ani inne postronne osoby nie mają prawa dowiedzieć się z paragonu, na co choruje pacjent. Następuje tu sprzeczność przepisów dwóch aktów normatywnych oraz interesów fiskalnych z uprawnieniami obywatelskimi.
– Kto ma mieć możliwość jednoznacznej identyfikacji nazwy towaru? Sprzedawca, klient czy też urzędnik skarbowy? Jest to dość poważne pytanie z uwagi na to, że kasy mają ograniczoną pojemność znaków w wierszu np. 18-30 znaków i trzeba już teraz używać skrótów.
W tym miejscu pozwolę sobie przytoczyć opisany przez jednego z przedsiębiorców przykład wpływu ww. regulacji na prowadzoną działalność gospodarczą (sklep kosmetyczny). Dodatkowo jest sprzedawana w nim biżuteria sztuczna i ozdoby do włosów. W sklepie działają trzy kasy fiskalne, które ˝skończą˝ się w połowie 2014 r. Jedna z kas obsługuje drogerię, a druga biżuterię, trzecia jest kasą rezerwową. W dziale drogeria na dzień dzisiejszy kasa ma zaprogramowane 250 kodów towarów, np. lakier do paznokci, krem do twarzy, krem do rąk, dezodorant, balsam itp. Dziś klient, kupując lakier do paznokci, ma na paragonie napisane: Lakier do paznokci. I to wystarcza. Zgodnie z nowymi wymogami na paragonie musi być napisane: Lakier do paznokci XXX (nazwa firmy) YYY (nazwa serii) nr 1234. Aktualnie w sklepie sprzedawane są lakiery ok. 15 firm, a niektóre z firm mają kilka (kilkanaście) serii lakierów, a każdy kolor lakieru ma swój kod kreskowy (i jest ich np. 250 w serii, podobnie jest z kremami, dezodorantami, tuszami do rzęs czy też perfumami).
Prawidłowe oznaczenie towarów na paragonie fiskalnym, zgodne z wymienionymi wyżej wymogami, wymaga wprowadzenia ok. 50-75 tys. lub więcej kodów, a docelowo system musi być gotowy na zwiększenie tej liczby kodów z uwagi na ciągle zmieniający się asortyment towaru. Nie ma kas, które byłyby na to gotowe. Maksymalna pojemność kasy fiskalnej to ok. 30 tys. kodów, ale przeciętna kasa ma ich tylko ok. 5000. Musi więc być zastosowany system komputerowy z drukarką fiskalną i czytnikiem kodów kreskowych. Ze względów technicznych musi to być system wielostanowiskowy połączony w sieć, gdyż ze względów lokalowych w innym miejscu musi być wprowadzanie produktów. Od strony technicznej jest to bardzo proste, jednakże koszt takiego systemu to ok. 20 tys. zł, a czas wprowadzenia ok. 50 tys. rekordów to minimum 50 tys. min – 830 godz., tj. ponad 100 dniówek roboczych. Jest to fizycznie nierealne. Inny problem związany jest z sytuacją, iż ozdoby do włosów, biżuterię sztuczną kupuje się najczęściej w opakowaniach zbiorczych, np. po 12 szt. Kody kreskowe czasami występują na opakowaniach zbiorczych, a przedmioty sprzedaje się na sztuki. Zgodnie z przepisami na paragonie powinno się znaleźć określenie np. gumka-frotka z ozdobą XXX w kolorze VVV. Jest to nierealne do wykonania zarówno ze względu na brak możliwości indywidualnego oznaczenia (jak np. oznaczyć pojedynczą wsuwkę), jak i ze względu na zmieniające się wzory. Przedsiębiorca informuje, iż w przywołanej firmie, funkcjonującej od 1991 r., zatrudnione są dwie pracownice na pełny etat, właścicielka oraz osoba współpracująca. Dochody właścicielki netto firmy oscylują na poziomie 1-3 tys. zł miesięcznie. Firmy nie stać na wprowadzenie systemu komputerowego, gdyż spowoduje to zadłużenie bez możliwości jego spłaty. Tak więc już teraz uprzedza się zatrudniony personel, że najdalej do 30 września br. nastąpi likwidacja firmy i straci on pracę. Powiększy tym samym szeregi bezrobotnych w miejscowości, w której już obecnie skala tego zjawiska wynosi 19,8%.
Opisany problem powtarza się w większości wystąpień, jakie kierowane są na moje ręce przez przedsiębiorców. Dotyczy on wszystkich małych sklepów – w sklepie spożywczym każdy jogurt musi zostać szczegółowo opisany nazwą firmy, smakiem, gramaturą, w sklepie z koszulami każda koszula w fasonie, kolorze, wzorze i rozmiarze musi otrzymać swój kod. Jest jeszcze jeden problem dotyczący samych kas i możliwości wprowadzania unikalnych nazw. Z reguły oprogramowanie kas umożliwia na wprowadzenie kilku (najczęściej pięciu) powtarzających się nazw. Na przykład nazwę kefir XXX, smak XXX można wprowadzić tylko pięć razy, co więc zrobić przy szóstym i kolejnym smaku. W związku z powyższym proszę o odpowiedź na pytania:
Jakie jest stanowisko resortu wobec podnoszonych przez przedsiębiorców kwestii związanych z wprowadzeniem w życie rozporządzenia dotyczącego kas rejestrujących?
Czy przygotowując przedmiotowe rozwiązania, resort finansów konsultował ich brzmienie z organizacjami reprezentującymi przedsiębiorców?
Jeśli tego rodzaju konsultacje miały miejsce, to czy sygnalizowane były przez przedsiębiorców przywołane wątpliwości, obawy i zastrzeżenia? Jeśli tak, to z jakich przyczyn nie zostały uwzględnione przez resort przy opracowywaniu ostatecznego kształtu ww. regulacji?
Czy sygnalizowane przez przedsiębiorców negatywne implikacje ww. rozporządzenia dla kondycji i dalszej działalności małych firm znajdują potwierdzenie w notowanych wynikach gospodarczych, a jeśli tak, to czy w związku z tym resort planuje dokonanie modyfikacji obowiązujących obecnie regulacji w tym zakresie ukierunkowanych na wyeliminowanie zagrożeń likwidacji działalności podmiotów gospodarczych, a tym samym wzrostu bezrobocia?
Z poważaniem
Poseł Artur Ostrowski
Warszawa, dnia 28 maja 2013 r.
Odpowiedź podsekretarza stanu w ministerstwie finansów na interpelację nr 18537 w sprawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących:
Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na przekazaną przy piśmie, znak:SPS-023-18537/13, z dnia 11 czerwca 2013 r. interpelację pana posła ArturaOstrowskiego dotyczącą rozporządzenia ministra finansów z dnia 14 marca2013 r. w sprawie kas rejestrujących, uprzejmie informuję.
Z dniem 1 kwietnia 2013 r. weszło w życie rozporządzenie ministrafinansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. poz.363). Zgodnie z § 35 ww. rozporządzenia podatnicy użytkujący kasy, którezostały nabyte w okresie ważności:
1) decyzji ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanej napodstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życierozporządzenia ministra finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawiekryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasyrejestrujące oraz warunków ich stosowania,
2) potwierdzenia, o którym mowa w art. 111 ust. 6b ustawy wydanego podniu 1 września 2011 r.,
– mogą je nadal stosować do prowadzenia ewidencji po upływie tego okresu,pod warunkiem że kasy te zapewniają prawidłowość rozliczeń podatnika.
Zgodnie natomiast z § 36 rozporządzenia z dnia 14 marca 2013 r. podatnicyużytkujący kasy, o których mowa w § 35 oraz art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 18marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawyPrawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332), nieposiadające możliwościtechnicznych spełnienia wymagań określonych w rozdziale 2 stosują te przepisyodpowiednio. Dodatkowo należy wskazać, że stosownie do § 37 ww. rozporządzenia do dnia 30 września 2013 r. podatnicy mogą prowadzićewidencję oraz zapewnić spełnienie warunków używania kas zgodnie zprzepisami wydanymi na podstawie art. 111 ust. 9 ustawy obowiązującymi nadzień 31 marca 2013 r.
W świetle ww. przepisów podatnicy:
1) mogą do dnia 30 września 2013 r. stosować dotychczasowe zasadyprowadzenia ewidencji,
2) po 30 września 2013 r. stosują zasady określone w rozporządzeniu z dnia14 marca 2013 r., z uwzględnieniem jednak możliwości technicznychużytkowanych kas.
Oznacza to, że jeżeli kasa rejestrująca nie ma np. możliwości drukowania naparagonie na żądanie nabywcy numeru identyfikacji podatkowej nabywcy (NIPnabywcy), wartości rabatów, to podatnik po 30 września 2013 r. może stosowaćtę kasę (drukowane przez podatnika paragony fiskalne nie będą jednak zawieraćNIP nabywcy).
Ponadto pragnę zauważyć, iż obecnie na rynku krajowym nie występująkasy rejestrujące posiadające powyższe rozwiązanie. Wymóg umieszczania naparagonie fiskalnym NIP nabywcy (na żądanie nabywcy) jest nowymrozwiązaniem i będzie wymagane jako kryterium techniczne kas rejestrującychz chwilą wejścia w życie nowego rozporządzenia w sprawie kryteriów iwarunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące orazwarunków ich stosowania. Zasadniczą intencją prawodawcy było, aby nowohomologowane kasy rejestrujące miały funkcję wystawiania tzw. fakturuproszczonych i żeby funkcja ta mogła być wykorzystywana w prowadzonejprzez podatników działalności, ułatwiając im wystawianie fakturuproszczonych.
W kwestii identyfikacji nazw na paragonach uprzejmie informuję, żezgodnie z § 8 ust. 1 pkt 6 tego rozporządzenia paragon fiskalny zawiera m.in. nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację.
Sposób jednoznacznego identyfikowania towarów i usług jest ściślezwiązany z asortymentem towarów i usług, jakie podatnik oferuje. W tymkontekście należy wskazać, że w orzecznictwie na tle obowiązującychuprzednio rozporządzeń nie akceptowano prowadzenia ewidencji (i stosowaniaodpowiedniego nazewnictwa w tym zakresie) bazującego np. na grupachtowarowych w sposób niepozwalający na jednoznaczną identyfikacjęsprzedawanych towarów lub świadczonych usług (por. wyrok NSA z dnia 9marca 2010 r., sygn. akt I FSK 63/09).
Sposób dokonywania jednoznacznej identyfikacji towaru lub usługi jestjednak w dużej mierze uzależniony od specyfiki prowadzonej przez podatnikadziałalności gospodarczej, przy czym należy pamiętać, iż w świetle § 5 ust. 1pkt 8 rozporządzenia ministra finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawiekryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasyrejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. z 2008 r. Nr 212, poz. 1338,z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem z 2008 r., ilość znaków dla nazwytowarów w kasie musi być nie mniejsza niż 12 znaków i przepisy niewykluczają stosowania skrótów (praktyka potwierdza, że podatnicy korzystają ztej możliwości).
Jednocześnie jednak, dokonując interpretacji § 8 ust. 1 pkt 6 ww.rozporządzenia z dnia 14 marca 2013 r., należy mieć na uwadze stosowne,powołane wyżej, przepisy zawarte w rozdziale 5.
Dokonując zatem interpretacji § 8 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 14marca 2013 r. stanowiącego o konieczności jednoznacznej identyfikacjitowarów i usług, należy mieć na uwadze § 36 tego rozporządzenia, gdyż namocy tego przepisu przepis o jednoznacznej identyfikacji towarów i usługpodatnicy użytkujący kasy nieposiadające możliwości technicznych spełnieniawymagań w nim określonych stosują odpowiednio (tzn. stosują przepis § 8 ust.1 pkt 6 z uwzględnieniem możliwości technicznych kasy).
Z łącznej analizy obu przepisów wynika zatem, że stosowana przezpodatnika kasa fiskalna (system kasowy) i jej możliwości techniczne (wkontekście prowadzonej przez podatnika działalności, w szczególności jejzakresu) mogą mieć istotny wpływ na wymagania co do sposobu identyfikacjitowarów i usług, w tym znaczeniu, że brak możliwości technicznych będzieskutkować mniej szczegółowym prowadzeniem identyfikacji (tj. dostosowanymdo możliwości kasy).
W tym względzie należy zauważyć, że w praktyce podatnicy dysponująróżnymi urządzeniami kasowymi, tj. złożonymi systemami komputerowymi(np. drukarki fiskalne), jak też kasami fiskalnymi o nieskomplikowanejkonstrukcji i o znacznie ograniczonych możliwościach.
Tym samym bardzo często podatnicy prowadzący działalność gospodarcząna szerszą skalę (obejmujący w swojej ofercie dużą liczbę różnorodnychtowarów i usług) wykorzystują do jej prowadzenia ww. złożone systemykomputerowe, z drugiej strony natomiast podatnicy prowadzący działalnośćgospodarczą na małą skalę (mający w swojej ofercie niedużą liczbę towarów iusług) wykorzystują stosunkowo proste kasy fiskalne. W takich przypadkach niepowinno być problemów z jednoznaczną identyfikacją, a co za tym idzie, niepojawi się konieczność odpowiedniego stosowania przepisu § 8 ust. 1 pkt 6rozporządzenia z dnia 14 marca 2013 r.
W przypadku jednak podatników stosujących prostsze modele kasfiskalnych w niektórych rodzajach działalności (gdzie np. występuje duża gamaoferowanych towarów, częste rotacje towarów, zmiany cen itp.) koniecznośćodpowiedniego stosowania ww. przepisu § 8 ust. 1 pkt 6 (tj. dostosowanego domożliwości) może się pojawić.
Przypadek taki może mieć miejsce, np. w sytuacji gdy asortyment towarów udanego podatnika jest większy niż liczba dostępnych pozycji w kasie fiskalnej,którą podatnik wykorzystuje w prowadzonej działalności gospodarczej. W takiejsytuacji podatnik stosuje przepis dotyczący jednoznacznego identyfikowaniatowarów odpowiednio, co oznacza, że dostosowuje stosowane przez siebienazewnictwo do liczby dostępnych w kasie fiskalnej pozycji. Nie wystąpijednak u niego, w związku nowymi przepisami, konieczność wymiany kasyfiskalnej. Jest zatem zrozumiałe, że taki podatnik zapewni inny poziomszczegółowości nazwy towarów na paragonie niż podatnik prowadzący takąsamą działalność, lecz stosujący do ewidencji system komputerowynp. wykorzystujący funkcje kodów kreskowych. Odpowiednie dostosowanie nazwy towaru do specyfiki prowadzonejdziałalności gospodarczej nie będzie powodowało zatem konieczności wymianykasy czy też konieczności zaopatrywania się w dodatkowe urządzenia.
Mając na względzie powyższe, przepis § 36 ww. rozporządzenia z dnia 14marca 2013 r. daje podatnikom możliwość stosowania przedmiotowegoprzepisu odpowiednio, tj. zgodnie z technicznymi możliwościamiużytkowanych kas rejestrujących (w kontekście specyfiki prowadzonejdziałalności gospodarczej).
Podatnicy nie są zatem obowiązani z tego tytułu wymieniać starych kasy nanowe, gdyż brak dodatkowych funkcji w starych kasach nie powoduje, że niemogą być one stosowane dla rozliczeń podatkowych. Jeśli natomiast podatnikuznałby, że jakaś dodatkowa funkcja oferowana w nowych kasach byłabyatrakcyjna dla niego biznesowo, wówczas podatnik może wymienić starą kasęna tę nową – jest to jednak decyzja podatnika.
Dodatkowo uprzejmie informuję, że powyższe wyjaśnienia w zakresieidentyfikowania nazw na paragonach zostały zamieszczone na stronieinternetowej Ministerstwa Finansów.
W kwestii zachowania tajemnicy lekarskiej (w kontekście wydawaniaparagonu) pragnę zauważyć, że przepisy o tajemnicy lekarskiej dotycząobowiązku zachowania przez lekarza w tajemnicy informacji związanych zpacjentem. Dane natomiast, które powinien zawierać paragon fiskalny, niepozwalają na identyfikację klienta i nie są objęte tajemnicą lekarską. W kasierejestrującej pozostają takie same dane, jak na paragonie fiskalnym i dotycząsamej usługi wykonywanej na rzecz pacjenta (bez danych osobowych pacjenta).
Odnosząc się do pozostałych pytań, uprzejmie wyjaśniam, że projektprzedmiotowego rozporządzenia był dwukrotnie konsultowany z organizacjamipozarządowymi i społecznymi. Ponadto zgodnie z § 11a ust. 1 i ust. 2 uchwałynr 49 Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. Regulamin pracy RadyMinistrów (M.P. Nr 13, poz. 221, ze zm.) oraz zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. z2005 r. Nr 169, poz. 1414, ze zm.) projekt rozporządzenia został udostępnionyw Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji (BIP RCL).Wszelka dokumentacja związana z procesem legislacyjnym projektu ww.rozporządzenia została również zamieszczona na BIP RCL. W przypadkachnieuznania uwag zgłaszanych przez podmioty w ramach konsultacjiMinisterstwo Finansów wyjaśniało szczegółowo przyczyny nieuwzględnieniauwag czy wątpliwości. Pisma zawierające odniesienie się MinisterstwaFinansów do zgłaszanych uwag również zostały zamieszczone na stronach BIPRCL.
Zważywszy zatem na istnienie wspomnianych regulacji (umożliwiającychstosowanie dotychczasowych kas rejestrujących, bez konieczności ich wymianyczy też zakupu dodatkowych urządzeń), nie można zgodzić się, żerozporządzenie to w sposób negatywny oddziałuje na kondycję i dalsządziałalność małych firm. Z uwagi na wyżej wskazane wyjaśnienia nie widzępotrzeby zmiany przepisów we wskazanym zakresie.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Maciej Grabowski
Zobacz szkolenia: