Według przepisów kosztem uzyskania przychodów mogą być opłacone przez pracodawcę składki ubezpieczeniowe na rzecz pracowników, które są wymienione w załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2019 r., poz. 381 ze zm.), tj. ubezpieczenia:
- na życie (dział I, grupa 1),
- na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a także ubezpieczenia na życie, w których świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe (dział I, grupa 3),
- wypadkowe i chorobowe, jeżeli są uzupełnieniem ubezpieczeń wymienionych w grupach 1-4 (dział I, grupa 5),
- wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej (dział II, grupa 1),
- choroby (dział II, grupa 2).
Nie będą natomiast kosztem uzyskania przychodów składki płacone z tytułu umów ubezpieczenia innych niż wymienione powyżej. Pracodawca może również zawrzeć z ubezpieczycielem umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK), w której ubezpieczającym jest pracodawca, a ubezpieczonymi są jego pracownicy o charakterze ochronno-inwestycyjnym. Uprawnionym do otrzymania świadczenia z tytułu umowy ubezpieczenia na życie z UFK jest ubezpieczony pracownik, a w przypadku jego śmierci środki zgromadzone na polisie mogą przypaść uposażonym – będącym innymi podmiotami niż ubezpieczony i ubezpieczający.
Co innego z tzw. osobami współpracującymi – w odniesieniu do kwalifikacji wydatków związanych z umową ubezpieczenia, w której ubezpieczonymi są inne osoby, tj. zleceniobiorcy, z którymi firma współpracuje (na podstawie umów cywilnoprawnych), wydatki te – na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o CIT – nie będą mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów. Uprawnienie takie nie wynika także z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. (stanowisko m.in. z 11-06-2021 KIS, 0111-KDIB1-2.4010.184.2021.2.MZA).
Natomiast organy podatkowe jak i sądy administracyjne stoją na od lat stanowisku, że składki opłacane przez spółkę z tytułu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej członków jej organów (zarządu, prokurenta oraz rady nadzorczej) nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, ze względu na brak związku przyczynowo-skutkowego z przychodami spółki. Stanowisko takie prezentuje m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 22.11.2016 r., I SA/Gl 676/16. Podobnie wygląda sytuacja prokurentów. (m.in. interpretacja indywidualna z Dyrektora KIS z 11.2.2020 r., 0112-KDIL2-2.4011.123.2019.2.MC).
dr Małgorzata Rzeszutek
doradca podatkowy