Skopiuj link
Rozpatrzmy trzy podstawowe sytuacje występujące w obrocie gospodarczym:
- wstęp na targi,
- organizacja targów,
- wynajem powierzchni wystawienniczej na targach.
Zgodnie z art. 28g ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają. Jak wynika z powyższego przepisu miejscem świadczenia (powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT lub w bardzo dużym uproszczeniu miejscem opodatkowania) usług wstępu na targi i wystawy oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają. Definicję usług wstępu znajdziemy w obowiązującym od 1 lipca 2011 r. rozporządzeniu wykonawczym Rady UE Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającym środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L.2011.77.1).
W art 32 ww. rozporządzenia wskazano, że usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, o których mowa w art. 53 dyrektywy 2006/112/WE (odpowiednik art. 28g ust. 1 ustawy o VAT), obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej. Natomiast zgodnie z art. 32 ust. 2 ww. rozporządzenia ustęp 1 ma zastosowanie w szczególności do:
a) prawa wstępu na spektakle, przedstawienia teatralne, występy cyrkowe, targi, do parków rozrywki, na koncerty, wystawy, jak również inne podobne wydarzenia kulturalne;
b) prawa wstępu na wydarzenia sportowe, takie jak mecze lub zawody;
c) prawa wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria.
W ustępie 3 art. 32 wskazano natomiast, że ustęp 1 nie obejmuje (a więc usługi wstępu nie obejmują) korzystania z obiektów, takich jak sale gimnastyczne i inne, w zamian za opłatę.
Z powyższych przepisów, tj. art. 32 ust. 1 i ust. 2 lit. a ww. rozporządzenia wynika, że usługi wstępu na targi i wystawy obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej. Usługi wstępu na targi, czy wystawy będą dotyczyły możliwości (najczęściej jednorazowego, choć niekoniecznie) wstępu na takie imprezy w zmian za bilet lub opłatę. Usługi takie, w mojej ocenie, będą najczęściej ograniczały się do umożliwienia usługobiorcy wstępu na zamknięte imprezy targowe w celu zapoznania się z ofertą podmiotów prezentujących się na takich targach. Usługi wstępu nie będą natomiast obejmowały usług organizacji całej imprezy targowej wykonanej na zlecenie usługobiorcy, jak również nie będą obejmowały usług organizacji danego pawilonu, czy stoiska targowego. Takie bowiem usługi organizacji, choć będą zawierać w sobie możliwość uczestniczenia w targach, czy wystawach, będą koncentrowały się na właściwym zaprezentowaniu produktów, usług, czy też dokonań własnej firmy.
Powyższe oznacza, że usługi wstępu na targi, czy wystawy świadczone na rzecz podatnika-usługobiorcy będą opodatkowane w miejscu, w którym te imprezy faktycznie się odbywają. Jeżeli polska firma uda się za granicę (np. do Niemiec) na targi, gdzie zamierza tylko wizytować taką imprezę, to usługa polegająca na nabyciu biletu wstępu będzie opodatkowana w miejscu gdzie targi się odbywają. W przedstawionej sytuacji usługa taka będzie opodatkowana poza granicami kraju, a polski podatnik nie będzie rozpoznawał w stosunku do tej usługi importu usług w kraju. Natomiast taka sama usługa wstępu świadczona na targach krajowych na rzecz podatnika z zagranicy będzie opodatkowana w Polsce. Podstawą prawną miejsca świadczenia usług wstępu świadczonych na rzecz podatników będzie więc art. 28g ust. 1 ustawy o VAT, w związku z art. 32 rozporządzenia Rady UE Nr 282/2011.
Usługi organizacji imprez targowych, pawilonów lub stoisk na targach, w skład których wchodzić będą usługi wynajmu powierzchni wystawienniczej zakupu mediów (woda, energia elektryczna, usługi telekomunikacyjne), usługi wynajmu mebli i innych urządzeń do wyposarzenia stoiska, usługi sprzątania, usługi hostess, czy usługi cateringowe, jako, że nie są to usługi wstępu, opodatkowane będą zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, w myśl którego miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jeżeli polski podatnik zakupi usługę organizacji imprezy targowej we Francji od francuskiego podatnika, to usługa taka będzie dla polskiego usługobiorcy importem usług. Taka sama usługa świadczona przez polskiego podatnika na rzecz podatnika z Francji będzie opodatkowana, w świetle art. 28b ustawy o VAT, na terytorium Francji. Wtedy też podatnik francuski będzie zobowiązany do rozpoznania importu usługi na terytorium Francji, a polski podatnik wystawi fakturę bez kwoty i stawki podatku z adnotacją: „podatek rozliczy nabywca”, „odwrotne obciążenie”, lub wskaże właściwy przepis ustawy lub dyrektywy, wskazujący, że podatek rozlicza nabywca – co wynika z § 5 ust. 15 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360). Transakcja taka dla polskiego podatnika będzie stanowiła tzw. „eksport usług”.
W ocenie piszącego te słowa w celu określenia miejsca świadczenia przy świadczeniu usług polegających na wynajmie powierzchni wystawienniczej na targach zastosowanie znajdzie jeszcze inna podstawa prawna, niż wyżej przytoczone.
Należy przypomnieć, że w myśl art. 32 ust. 3 ww. rozporządzenia Rady UE ustęp 1 dotyczący usług wstępu nie obejmuje korzystania z obiektów, takich jak sale gimnastyczne i inne, w zamian za opłatę. Co w takim razie oznacza termin „korzystać” wskazany w ww. art. 32 ust. 3. Zgodnie z internetowym słownikiem języka polskiego www.sjp.pl „korzystać” to używać; otrzymywać korzyści, profity. Oznacza to, że używanie obiektów, takich jak sale gimnastyczne i inne w zamian za opłatę nie mieści się w zakresie pojęcia usługi wstępu. Gdzie w takiej sytuacji są opodatkowane usługi polegające na używaniu obiektów i szeroko nieruchomości, i jaka jest podstawa prawna dla określenia miejsca świadczenia takich usług. Zgodnie z art. 28e ustawy o VAT miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.
Skoro usługi używania nieruchomości są opodatkowane w miejscu położenia nieruchomości, to również usługi wynajmu, a więc korzystania czyli używania z nieruchomości będą opodatkowane w miejscu położenia nieruchomości. Jeśli więc polski podatnik wynajmuje powierzchnię wystawienniczą za granicą i nie jest to usługa organizacji wystawy, czy stoiska, to taka usługa będzie opodatkowana w miejscu położenia nieruchomości. Polski podatnik nie będzie więc zobowiązany do rozliczenia importu takiej usługi. Gdyby natomiast polski podatnik wynajął taka powierzchnię wystawienniczą za granicą i postanowił przed rozpoczęciem targów odsprzedać ją innemu podatnikowi z polski, czy spoza niej to i tak taka usługa będzie opodatkowana poza Polską, w miejscu położenia nieruchomości. U polskiego podatnika nie wystąpi więc import usługi przy jej nabyciu i nie wystąpi transakcja krajowa przy jej odsprzedaży. Z kolei usługa wynajmu powierzchni wystawienniczej w Polsce na rzecz podatnika polskiego czy też zagranicznego będzie opodatkowana wyłącznie w Polsce właściwą stawką podatku, w tym przypadku stawką 23%. Podstawą prawną dla określenia miejsca świadczenia usług związanych z nieruchomościami będzie w takich sytuacjach art. 28e ustawy o VAT.
Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 33 ww. rozporządzenia Rady UE usługi pomocnicze, o których mowa w art. 53 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują usługi, które są bezpośrednio powiązane ze wstępem na wydarzenia kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, świadczone oddzielnie na rzecz osoby uczestniczącej w wydarzeniu za opłatą. Takie usługi pomocnicze obejmują w szczególności korzystanie z szatni lub urządzeń sanitarnych, ale nie obejmują usług pośrednictwa związanych ze sprzedażą biletów.
Ponadto miejsce świadczenia ww. usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami zostało zdefiniowane w art. 28g ust. 2 ustawy o VAT. Zgodnie z jego treścią miejscem świadczenia usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobnych usług, takich jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych do tych usług, w tym świadczenia usług przez organizatorów usług w tych dziedzinach, świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, jest miejsce, w którym ta działalność faktycznie jest wykonywana.