Skopiuj link
Kanwą sprawy była decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie kwestionująca polskiej spółce wywóz na Ukrainę telefonów komórkowych do dwóch ukraińskich podmiotów. Z ustaleń polskich i ukraińskich organów skarbowych i celnych wynikało, że polski eksporter nie dysponuje dokumentami rejestracyjnymi dotyczącymi działalności gospodarczej podmiotów ukraińskich. Podmioty nie prowadziły zarejestrowanej działalności gospodarczej, adres wskazany na fakturach wystawionych na rzecz ukraińskich podmiotów w rzeczywistości nie istnieje. Właściciel drugiej firmy ukraińskiej umocował pana X do reprezentowania interesów firmy, przy czym o działaniach pełnomocnika nie miał wiedzy tak właściciel, jak i księgowa firmy, którzy zeznali, iż nie dokonywali transakcji gospodarczych z polską Spółką. Przedmiotowe transakcje nie zostały też wykazane w księgach rachunkowych firmy ukraińskiej i deklaracjach podatkowych tego podmiotu. Ukraińskie władze celne poinformowały, że w badanym okresie nie odnotowano wwozu na obszar celny Ukrainy telefonów komórkowych w ramach transakcji zawartych z firmami ukraińskimi, a przesłuchiwani świadkowie nie potwierdzili, iż pomiędzy polską spółką a firmami ukraińskimi miały miejsce transakcje udokumentowane zakwestionowanymi fakturami.
Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 27 czerwca 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 1722/17 oddalił skargę spółki na ww. decyzję.
W wyniku wniesienia skargi kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny postanowił skierować do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej następujące pytania prejudycjalne:
1) Czy w świetle art. 146 ust. 1 lit. a i b oraz art. 131 Dyrektywy 2006/112/WE oraz zasad: opodatkowania konsumpcji, neutralności oraz proporcjonalności prawidłowa praktyka krajowa powinna polegać na stosowaniu zwolnienia z prawem do odliczenia (w Polsce stawka 0 %) w każdym wypadku, jeżeli są spełnione łącznie dwa warunki:
a) wywóz towaru nastąpił na rzecz nieustalonego odbiorcy spoza Unii Europejskiej, oraz
b) istnieją jednoznaczne dowody, że towar opuścił terytorium Unii Europejskiej i okoliczność ta nie jest kwestionowana?
2) Czy przepisy art. 146 ust. 1 lit. a i b oraz art. 131 dyrektywy 2006/112/WE oraz zasady: opodatkowania konsumpcji, neutralności oraz proporcjonalności sprzeciwiają się praktyce krajowej polegającej na przyjęciu, że nie dochodzi do dostawy towaru, który został w sposób niekwestionowany wywieziony poza terytorium Unii Europejskiej, a po dokonaniu wywozu władze podatkowe w ramach prowadzonego postępowania stwierdziły, że rzeczywistym nabywcą towarów nie był podmiot, na rzecz którego podatnik wystawił fakturę dokumentującą dostawę, lecz inny nieustalony przez organy podmiot, w konsekwencji czego odmawiają stosowania do takiej czynności zwolnienia z prawem do odliczenia (w Polsce stawka 0 %)?
3) Czy w świetle art. 146 ust. 1 lit. a i b oraz art. 131 dyrektywy 2006/112/WE oraz zasad: opodatkowania konsumpcji, neutralności oraz proporcjonalności prawidłowa praktyka krajowa powinna polegać na stosowaniu do dostawy towaru stawki krajowej, jeśli istnieją jednoznaczne dowody, że towar opuścił terytorium Unii Europejskiej, ale organy z uwagi na brak ustalonego odbiorcy stwierdzają, że dostawa towarów nie została dokonana, czy też należałoby uznać, że w takim przypadku nie doszło w ogóle do czynności opodatkowanej VAT, a w konsekwencji podatnikowi nie przysługuje zgodnie z art. 168 dyrektywy 2006/112/WE prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia wywiezionego towaru?
Rozstrzygnięcie w tej sprawie będzie istotne dla wszystkich eksporterów, którzy nie mają możliwości weryfikacji swoich kontrahentów działających w krajach nie należących do Unii Europejskiej. Na rozstrzygnięcie TSUE trzeba będzie poczekać około dwóch lat.
Wojciech Zajączkowski