Skopiuj link
W świetle art. 108a ust. 1a ustawy o VAT przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy Prawo przedsiębiorców, podatnicy będą od tej daty obowiązani stosować mechanizm podzielonej płatności. Wynika z powyższego, że otrzymanie faktury dokumentującej zakup towarów lub usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT, której łączna wartość przekracza wg Ministerstwa Finansów 15.000 zł (z literalnego brzmienia przepisu wynika, że chodzi o wartość faktury równą kwocie 15.000 zł) będzie obligować podatników VAT do zapłaty kwot podatku od tych towarów i usług (wymienionych w załączniku nr 15) w obowiązkowym mechanizmie podzielonej płatności.
Zapłata należności wynikającej z takiej faktury lub samego podatku będzie musiała nastąpić z rachunku VAT lub z rachunku rozliczeniowego, do którego jest prowadzony rachunek VAT. Taka zapłata możliwa będzie również z rachunku SKOK, o ile będzie to rachunek otwarty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Niemożliwe będzie więc zapłacenie VAT w ramach obowiązkowego split payment, gdy podatnik VAT będący nabywcą nie będzie posiadał rachunku VAT otwartego do ww. rachunku rozliczeniowego, czy rachunku SKOK.
Zgodnie z art. 108e ustawy o VAT podatnicy, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy, oraz podatnicy nabywający te towary lub usługi są obowiązani posiadać rachunek rozliczeniowy, o którym mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, lub imienny rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej otwarty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, prowadzone w walucie polskiej.
Wynika z powyższego, że ustawodawca od 1 listopada 2019 r. nakłada na podatników VAT obowiązek posiadania rachunków rozliczeniowych lub rachunków SKOK w celu realizacji obowiązków wynikających ze zmienionych przepisów.
Wymóg posiadania rachunków rozliczeniowych został nałożony na wszystkich podatników VAT – czynnych, jak i zwolnionych, niezależnie od wartości towarów lub usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Nie będzie mieć tu zastosowania limit 15.000 zł. Wymóg posiadania rachunków rozliczeniowych od 1 listopada 2019 r. będzie spoczywał na każdym podatniku VAT bez względu na kwotę transakcji i bez względu na to, czy podatnicy ci nabywają, czy też sprzedają towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.
Regulacja ta dotyczyć będzie głównie podatników VAT, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą lub w formie spółki cywilnej. Do tej pory tacy podatnicy mogli korzystać z rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych (ROR).
Zwiększy to koszty prowadzonej działalności, ale niektórych podatników może niemile zaskoczyć.
Okazuje się bowiem, że regulacja wynikająca z art. 108e ustawy o VAT dotyczyć będzie również osoby fizycznej, która wynajmuje mieszkanie na cale mieszkaniowe i która w związku z tym wynajmem jest podatnikiem podatku dochodowego i równocześnie jest zwolnionym podatnikiem podatku VAT. Osoba ta korzysta ze zwolnienia przedmiotowego z VAT, gdyż wynajem na cele mieszkaniowe lokalu mieszkalnego korzysta ze zwolnienia od podatku VAT. Osoba taka dokonując zakupu telewizora do mieszkania przeznaczonego pod wynajem, rozliczając w PIT koszty takiego telewizora, działa w charakterze podatnika VAT i będzie musiała posiadać rachunek rozliczeniowy, pomimo faktu, że dla celów PIT nie prowadzi działalności gospodarczej, a dla celów VAT jest zwolniona z tego podatku.
Co więcej, podatnik ten dokonując zakupu telewizora (gdy jego wartość nie przekroczy 15.000 zł) bez zastosowania obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności może narazić się na odpowiedzialność solidarną, która od 1 listopada 2019 r. wynikać będzie z art. 105a ust. 1 ustawy o VAT.
Wydaje się, że nie o to chodziło ustawodawcy, aby przepis dotyczył każdego podatnika nawet korzystającego ze zwolnienia w VAT przy wynajmie mieszkania. Bez zdecydowanej odpowiedzi Ministerstwa Finansów trudno ustalić będzie ratio legis tej regulacji.
Wojciech Zajączkowski