Skopiuj link
Do momentu ww. uchwały w orzecznictwie sądów administracyjnych zarysowały się dwa odmienne stanowiska.
Jedno podkreślało, że inna jest istota premii pieniężnej a inna udzielenia rabatu (wyroki NSA z 23 września 2008 r. I FSK 998/08 oraz z 26 lutego 2009 r. I FSK 1067/09). Premia pieniężna wypłacana nabywcy przez dostawcę jedynie z tytułu osiągnięcia przez niego satysfakcjonującej dostawcę wielkości obrotów, nieodnosząca się do konkretnych transakcji stanowi nagrodę za osiągnięcie określonego w umowie rezultatu. Premia tego rodzaju ma charakter motywacyjny, a jej wielkość może zostać określona różnymi metodami (np. procentowo od obrotu za dany okres rozliczeniowy, czy kwotowo). Rabat natomiast to obniżenie ceny transakcyjnej towaru lub usługi, mające formę bonifikaty, opustu, uznanej reklamacji lub skonta. Podkreślono, że wprawdzie efekt ekonomiczny w danym okresie rozliczeniowym, przyznania premii pieniężnej lub udzielenia rabatu, może być zbliżony, lecz z tego powodu nie można utożsamiać tych czynności.
W innym wyroku z dnia 24 marca 2011 r. I FSK 432/10 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że w gestii dostawcy pozostaje rodzaj motywacji współpracujących z nim odbiorców. Organy podatkowe nie mają uprawnienia do ingerowania w politykę gospodarczą prowadzoną przez podatnika, gdyż godziłoby to w swobodę prowadzenia działalności gospodarczej. Udzielenie rabatu jest autonomiczną decyzją podatnika, która wiąże się z jego strategią cenową i nie może być ona narzucana podmiotowi gospodarczemu bez jego woli, tylko z tego względu, że efekt ekonomiczny udzielenia premii odbiorcy będzie odpowiadał przyznaniu rabatu w stosunku do wszystkich łączących ich transakcji w tym okresie.
Drugie ze stanowisk uznawało (np. wyrok NSA z dnia 21 grudnia 2011 r. I FSK 361/11), że premię pieniężną za zrealizowanie określonego w kontrakcie poziomu zakupów, której podstawą jest wartość sprzedaży z tytułu transakcji zawartych w określonym okresie czasu, należy traktować jako rabat zmniejszający podstawę opodatkowania stosownie do art. 29 ust. 4 VAT. O tym, czy dane świadczenie ma charakter premii, czy rabatu nie decyduje sposób, w jaki strony nazwały to świadczenie w umowie, lecz jego rzeczywisty charakter. Innymi słowy, nie nazwa, lecz treść świadczenia decyduje o tym jaki ma ono charakter, gdyż ocena prawnego charakteru danego świadczenia powinna nastąpić na podstawie obiektywnej analizy całokształtu okoliczności faktycznych. Powyższe oznacza, że nazwanie przez strony umowy danego świadczenia „premią” samo przez się nie wyłącza możliwości oceny tego świadczenia jako rabatu w rozumieniu art. 29 ust. 4 ustawy o VAT. Premie pieniężne z tytułu osiągnięcia określonego poziomu obrotów można bowiem uznać za „prawnie dopuszczalny rabat”, o którym mowa w art. 29 ust. 4 ustawy o VAT.
Podkreślano, że premia pieniężna stanowi konkretną kwotę pieniędzy, ustaloną umownie, której wysokość uzależniona jest od wysokości obrotów w przyjętym przedziale czasowym. Jego ekonomiczną istotą jest zatem obniżenie ceny jednostkowej objętych nią towarów i w ten sposób zachęcenie nabywcy do dalszej współpracy oraz kontynuowania i zwiększania ilości zakupów. Jeżeli sprzedawca podejmie decyzję o przyznaniu premii z tytułu dokonania zakupu towarów za określoną kwotę, bez wskazania, o jakie zakupy chodzi, to i tak odnosi się ona proporcjonalnie do każdego z dokonanych zakupów. Powyższe wskazuje, że ekonomicznie takie przysporzenie finansowe pełni rolę rabatu – obniża cenę, a rzeczywista wartość transakcji jest o kwotę premii niższa.
Powyższe wykluczające się linie orzecznicze skłoniły NSA do wystąpienia do składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z pytaniem, czy wypłata kontrahentowi premii pieniężnej z tytułu osiągnięcia określonej wielkości sprzedaży lub terminowości regulowania należności stanowi rabat obniżający podstawę opodatkowania.
Wskazana wyżej uchwała podjęta przez NSA kończy wieloletni spór o to, czy premia pieniężna podlega, czy nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W konsekwencji podatnicy przyznający premię będą zobligowani do wystawienia faktury korygującej, która obniży obrót i podatek należny u sprzedawcy wpływając na zmniejszenie podatku naliczonego u nabywcy, u którego premia będzie musiała być pomniejszona o zmniejszony podatek naliczony.
Należy również dodać, że premia pieniężna będzie również wpływać na rozliczenia w podatkach dochodowych skutkując koniecznością obniżenia przychodu dla podmiotu udzielającego premię, jak i zmniejszenia kosztu u nabywcy towaru, czy usługi otrzymującego premię.
W ustnym uzasadnieniu (brak jest bowiem jeszcze pisemnego tekstu uchwały) NSA wskazał jednak, że ustawa o VAT w obecnym stanie prawnym nie przewiduje żadnych konsekwencji dla podatników niewystawiajacych faktur korygujących. Zdaniem Sądu ani art. 108 ustawy o VAT, ani też art. 88 ust. 3a ww. ustawy nie dają podstaw do zakwestionowania braku wystawienia faktury korygującej przez sprzedawcę, a co za tym idzie kupujący nie będzie miał obowiązku obniżenia podatku naliczonego w związku z otrzymaniem premii pieniężnej bez korekty faktury. Sąd wskazał również, że ewentualne uzupełnienie luki prawnej będzie uzależnione od woli i inicjatywy ustawodawcy.
Powyższa uchwała dotyczy wszystkich premii, które zostały lub będą wypłacone przez podatników (oczywiście z wyłączeniem tych premii pieniężnych objętych terminem przedawnienia zobowiązania podatkowego). Chronieni prawnie są jedynie ci podatnicy, którzy uzyskali dla siebie korzystną interpretację podatkową, z której wynika, że wypłacana lub otrzymywana premia pieniężna nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Aktualna promocja: