Końcówka roku to dla wielu przedsiębiorców czas na zwiększenie sprzedaży i tym samym możliwości uzyskania rabatów od dostawców. Rabat pośredni najczęściej kalkulowany jest jako określony procent wartości nabywanych towarów w danym okresie rozliczeniowym. Wśród podatników pojawiają się niekiedy wątpliwości czy rabat pośredni ma obrazować faktura czy nota, szczególnie, że ten rabat przyznawany jest ostatecznemu odbiorcy przez podatnika znajdującego się na początku łańcucha dostaw. Ma to szczególnie duże znaczenie w dobie przygotowań do wdrożenia Krajowego Systemu e-faktur w zakresie właściwego dokumentowania transakcji.

Przykładowo, Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 23 marca 2022 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.1096.2021.1.KO stwierdził, że przepisy krajowe nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednak nic nie wskazuje, że nie może nim być np. nota księgowa (uznaniowa).

Rabat pośredni stanowi koszt inny niż bezpośrednio związany z przychodami, które należy ująć w kosztach podatkowych w dacie poniesienia, jednak nie w dacie wypłaty środków pieniężnych z konta bankowego, tylko w dniu, na który koszt zostanie ujęty w księgach rachunkowych (zaksięgowany) na podstawie noty księgowej wystawionej przez podatnika, która będzie potwierdzać ostatecznie definitywne poniesienie wydatku. W momencie na który ww. rabat pośredni zostanie ujęty w księgach rachunkowych powstaje roszczenie/wierzytelność wobec podmiotu o wypłatę tego rabatu pośredniego. Sama wypłata (pobranie z rachunku bankowego) jest jedynie następstwem wcześniej powstałej wierzytelności wobec podmiotu i fakt wypłaty nie rodzi skutków podatkowych na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Takie stanowisko zaprezentował m.in. Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 1 września 2023 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.331.2023.2.BS.

Z uwagi na fakt, iż noty dotyczące rozliczenia premii wystawiane będą, co do zasady, po dacie wystawienia faktury sprzedaży, z którą się łączą, o momencie odniesienia wpływu tej korekty na przychód podatnika decydować będzie art. 12 ust. 3j ustawy o CIT. Przepis ten wskazuje, iż jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. W sytuacji udzielenia rabatu pośredniego organy podatkowe uznają, iż stanowić on powinien tytuł do korekty in minus przychodów, gdyż jest zdarzeniem związanym bezpośrednio z uzyskiwanymi przychodami ze sprzedaży. Takie stanowisko zaprezentował Dyrektor KIS m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 4 kwietnia 2023 r. o sygn. 0111-KDIB1-3.4010.79.2023.1.PC, w której wskazał, że "brak jest podstaw do zwiększenia wartości kosztów uzyskania przychodów w związku z przyznaniem rabatu, ponieważ przyznany rabat faktycznie obniża wartość sprzedaży towarów".

Jedynie w przypadku, gdyby w danym okresie rozliczeniowym wartość korekt zmniejszających przychody byłaby wyższa od przychodów uzyskanych przez podatnika, korekta następowałaby poprzez korektę wysokości kosztów (tj. ich zwiększenie). Zgodnie z art. 12 ust. 3k ustawy o CIT, jeżeli w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w ust. 3j, podatnik nie osiągnął przychodów lub osiągnięte przychody są niższe od kwoty zmniejszenia, podatnik jest obowiązany zwiększyć koszty uzyskania przychodów o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone przychody. W księgach rachunkowych natomiast udzielenie rabatu pośredniego ujmuje się poprzez ewidencję na koncie Pozostałe koszty operacyjne, z kolei u otrzymującego jako Pozostałe przychody operacyjne.