Skopiuj link
„Czy w stanie prawnym obowiązującym przed 1 października 2016 r. jednostka samorządu terytorialnego, która w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 29 września 2015 r., sygn. C – 276/14 Gmina Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów, chcąc zrealizować prawo określone w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r., poz. 1221) do odliczenia podatku naliczonego z faktur zakupowych związanych z realizacją inwestycji, które zostały przekazane nieodpłatnie jednostce budżetowej, zobowiązana jest dokonać korekt rozliczeń podatku łącznie wszystkich swych jednostek organizacyjnych i jednostki samorządu terytorialnego?”
Stan faktyczny sprawy, która zawisła przed NSA przedstawia się następująco:
W dniu 31 grudnia 2015 r. Gmina złożyła w Urzędzie Skarbowym korektę deklaracji VAT-7 za czerwiec 2011 r., w której wykazała nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym w wysokości 1.679.165,00 zł, w tym do zwrotu w wysokości 1.667.006,00 zł.
Po przeprowadzeniu kontroli podatkowej i postępowania podatkowego Naczelnik Urzędu Skarbowego decyzją z dnia 19 sierpnia 2016 r. określił stronie za czerwiec 2011 r. nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy w terminie 25 dni w wysokości 12.159 zł.
Korekta deklaracji VAT-7 za czerwiec 2011 r. dotyczyła wyłącznie zwiększenia kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki poniesione w związku z budową basenu miejskiego, w skład którego wchodzi również lodowisko (roboty ogólnobudowlane, koszty inspektora nadzoru). Pierwotnie kwoty podatku naliczonego związane ze wskazaną inwestycją nie zostały uwzględnione w rozliczeniu podatku od towarów i usług za badany okres z uwagi na fakt, iż po zakończeniu realizacji każdego etapu zadania inwestycyjnego ukończone elementy Gmina przekazywała w nieodpłatne użytkowanie swojej jednostce budżetowej, tj. Ośrodkowi Sportu i Rekreacji (dalej: OSiR). Zatem wydatki te nie miały związku z czynnościami opodatkowanymi Gminy.
W złożonej korekcie deklaracji Gmina uwzględniła jedynie uprawnienie do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących opisane wydatki inwestycyjne. Nie ujęła natomiast kwot podatku naliczonego oraz podatku należnego z tytułu wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług w imieniu i na rzecz Gminy zarówno przez OSiR, jak i pozostałe jednostki organizacyjne.
Organ odwoławczy, decyzją z 23 listopada 2016 r., utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu za prawidłowe uznano przyjęte przez organ pierwszej instancji założenie, że skorygowanie przez Gminę rozliczeń związanych z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT, wykonywanymi przez jednostkę budżetową Gminy, jest dopuszczalne jedynie pod warunkiem, że korekty obejmować będą rozliczenia za cały okres nieobjęty przedawnieniem i uwzględnią obroty wszystkich gminnych jednostek organizacyjnych, tj. samorządowych jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych. Dla oceny prawidłowości złożonej przez Gminę korekty deklaracji konieczna jest zatem centralizacja rozliczeń z tytułu podatku VAT z uwzględnieniem rozliczeń dokonywanych przez wszystkie jednostki organizacyjne Gminy.
Tymczasem w rozpoznawanej sprawie Gmina w złożonej 31 grudnia 2015 r. korekcie deklaracji VAT-7 za czerwiec 2011 r. nie dokonała wspólnego rozliczenia podatku od towarów i usług wraz ze swoimi jednostkami budżetowymi, natomiast gminne jednostki budżetowe, które dotychczas rozliczały się z podatku VAT, nie złożyły korekt deklaracji VAT-7 za okresy wcześniejsze, polegających na tzw. „wyzerowaniu” złożonych rozliczeń.
Organ odwoławczy zwrócił również uwagę, że ustawą z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. poz. 1454) wprowadzono m. in. szczegółowe zasady rozliczeń podatku od towarów i usług przez jednostki samorządu terytorialnego, które weszły w życie 1 października 2016 r.
W ocenie organu, treść tych regulacji potwierdza słuszność zajętego przez organ pierwszej instancji stanowiska.
Kwestia centralizacji korekt rozliczeń i deklaracji VAT uregulowana została w ww. ustawie z dnia 5 września 2016 r. Zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy jednostka samorządu terytorialnego, dokonując korekt deklaracji podatkowych, o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2, jest obowiązana do uwzględnienia wszystkich czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem dokonywanych przez jednostki organizacyjne.
W wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 29.03.2017 r. sygn. akt I SA/Bd 69/17 uchylono decyzję organu podatkowego. Sąd stwierdził bowiem, że w dacie składania korekty deklaracji przez gminę (31.12.2015 r.) brak było normatywnych podstaw do żądania od gminy zcentralizowanych rozliczeń, a taką podstawą nie mógł być na pewno komunikat Ministerstwa Finansów z dnia 29.10.2015 r.
Organ podatkowy zaskarżył ww. orzeczenie do NSA, który postanowieniem z dnia 16.11.2017 r. sygn. akt I FSK 1237/17 odroczył rozpoznanie sprawy do czasu wyjaśnienia powyższego zagadnienia prawnego do czasu wydania uchwały przez NSA.
Jednakże NSA uchylił się od wydania uchwały i postanowił rozstrzygnąć sprawę poprzez wydanie wyroku w składzie siedmiu sędziów NSA (skład poszerzony).
W mojej ocenie wyrok WSA w Bydgoszczy jest prawidłowy. Brak jest bowiem ustawowych przesłanek do żądania od gminy w 2015 r. (data złożenia korekty za 2011 r.) dokonania centralizacji rozliczeń. Regulacje prawne dotyczące obowiązkowej centralizacji gmin (05.09.2016 r) nie istniały w dacie wydawania decyzji przez organ pierwszej instancji (19 sierpnia 2016 r.). Decyzja organu pierwszej instancji jako wydana bez podstawy prawnej nie mogła być uznana za prawidłową przez organ odwoławczy. Organ odwoławczy nie wydaje bowiem odrębnej niż pierwotna decyzji, a jedynie może ją uchylić na podstawie przepisów obowiązujących w dniu składania przez podatnika korekty deklaracji (31.12.2015 r.). Należy bowiem zauważyć, że przepisy ustawy o centralizacji odnoszące się do korekt mają charakter materialnoprawny, a te muszą obowiązywać w dacie zaistnienia zdarzenia które legło u podstaw wydania przedmiotowej decyzji organu pierwszej instancji.
Tym niemniej, uwzględniając fakt, że uchwała nie została wydana przez NSA, konieczne będzie oczekiwanie na ww. rozstrzygnięcie w powiększonym składzie sądu administracyjnego.
Wojciech Zajączkowski