20.11.2020 r.
7 min

Sprzedaż bez paragonu i wystawienie faktury w JPK_VAT

Ekspert KIP

Skopiuj link
20.11.2020r.
7 min

W związku z ewidencją pojawiają się coraz bardziej skomplikowane pytania. Na niektóre z nich stara się odpowiadać Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej w zakładce JPK_VAT z deklaracją – pytania i odpowiedzi.

Jeden z ostatnich problemów został tak sformułowany:

Jak ująć fakturę, którą wystawiono na żądanie nabywcy towaru lub usługi, po upływie np. 2 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty? Chodzi o sytuację, kiedy nabywcą jest konsument (osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej), a sprzedaż nie została potwierdzona paragonem fiskalnym, ponieważ podatnik nie ma obowiązku posiadania kasy fiskalnej? Czy taką fakturę należy wykazać w nowym JPK_VAT z deklaracją z oznaczeniem „FP”?

Na powyższe pytanie Ministerstwo Finansów odpowiedziało w następujący sposób:

Sprzedaż na rzecz konsumenta (osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej), która nie została zaewidencjonowana na kasie rejestrującej, powinna być ujęta w ewidencji na podstawie dokumentu zbiorczego w nowym JPK_VAT z deklaracją. Natomiast, jeśli została wystawiona faktura do tej sprzedaży na żądanie nabywcy po upływie np. 2 miesięcy od dnia sprzedaży, takiej faktury nie należy ujmować w nowym JPK_VAT z deklaracją. Oznaczenie „FP” nie ma zastosowania do faktur, które nie dotyczą sprzedaży zarejestrowanej na kasie fiskalnej.

Odpowiedź Ministerstwa Finansów jest na pewno korzystna dla podatników, bowiem wynika z niej, że nie mają obowiązku korygowania rozliczenia i wykazywania faktury wystawionej do wcześniej wystawionego dokumentu wewnętrznego „WEW”. Czy jest prawidłowa proszę samemu ocenić.

Otóż, podatnik wystawiający paragon fiskalny i następnie wystawiający do takiego paragonu fakturę (zarówno dla podatnika, jak i dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej) ma obowiązek oznaczenia takiej faktury symbolem „FP”. Nieoznaczenie faktury wystawionej do paragonu symbolem „FP” spowoduje, że podatnik wykazałby dwukrotnie podatek od tej samej transakcji. Raz jako sprzedaż wynikającą z paragonu fiskalnego, raz jako sprzedaż na podstawie faktury wystawionej do tego paragonu.

Jeżeli podatnik dokonuje sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i nie posiada kasy rejestrującej, to wobec braku żądania wystawienia faktury wystawi wyłącznie dokument wewnętrzny „WEW” w celu udokumentowania takiej sprzedaży. Może się zdarzyć, że kupujący zażąda wystawienia faktury już po przesłaniu JPK_VAT za dany miesiąc. Wówczas na żądanie nabywcy, co do zasady – wyjątki wskazane są w art. 106b ust. 1 ustawy o VAT, należy wystawić fakturę.

Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku, że skoro sprzedaż już pierwotnie została zaewidencjonowana w rejestrze VAT, to wystawienie faktury nie powinno być ponownie ewidencjonowane w ewidencji VAT. Jest to rzeczywiście stanowisko prawidłowe. Jednak należy się zastanowić, czy to nie faktura w tej sytuacji powinna być ujęta w rejestrze VAT, a nie dokument wewnętrzny „WEW”. Dlaczego faktura a nie dowód wewnętrzny? Podatek VAT w obecnej formie zwany jest metodą fakturową. To faktura pełni w systemie VAT wiodącą funkcję dokumentacyjną i odliczeniową. Uznanie, że w ewidencji powinien być ujęty dokument wewnętrzny zamiast faktury przeczy funkcji jaką ta faktura pełni.

Zgodzić się trzeba, że uznanie tej faktury jako dokumentu ewidencyjnego musiałoby skutkować korektą ewidencji miesiąca, w którym nastąpiła sprzedaż, wystornowaniem dokumentu wewnętrznego i ujęciem sprzedaży na podstawie później wystawionej faktury. Konsekwencją byłaby oczywiście korekta ewidencji w JPK_VAT za miesiąc pierwotnej sprzedaży.

Zastanówmy się jednak jak postąpić w sytuacji, gdy sprzedaż wobec braku kasy fiskalnej byłaby zaewidencjonowana przez wystawienie dokumentu wewnętrznego „WEW”, gdy po zakończeniu miesiąca nabywca twierdzi, że nie nabył towaru, czy usługi jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, lecz jako podatnik VAT, a jedynie zapomniał poprosić o fakturę. W takiej sytuacji należałoby wystawić fakturę, a ponieważ sprzedawca nie miał kasy fiskalnej, nie stosuje się wobec niego ograniczenia możliwości wystawiania faktury do paragonu (który nie był wystawiony).

Czy nasz pogląd na ewidencjonowanie takiej faktury za pomocą dokumentu „WEW” byłby taki sam jako w poprzednim przypadku? Czy również sprzedawca powinien poprzestać na zaewidencjonowaniu transakcji na podstawie dokumentu wewnętrznego „WEW” i nie powinien ewidencjonować wystawionej następczo faktury. Czyli sprzedaż na rzecz podatnika byłaby wykazana na podstawie dokumentu „WEW”, a nie faktury. Taki wniosek można by wyciągnąć z wyjaśnienia Majsterstwa Finansów. Przecież jednak faktura pełni funkcję odliczeniową, a jej niewykazanie u sprzedawcy spowoduje kłopotu u nabywcy.

Oznacza to, że w tym ostatnim przypadku podatnik powinien dokonać korekty miesiąca, w którym dokonał sprzedaży, wycofać dokument wewnętrzny  „WEW” i w jego miejsce powinien wprowadzić ostateczną fakturę, tak aby faktura ujęta u nabywcy po stronie podatku naliczonego miała odzwierciedlenie u sprzedawcy.

Powyższy przykład pokazuje, że sposób ujmowania takich samych dokumentów nie może być uzależniony do tego dla kogo ostatecznie wystawiamy fakturę, dla podatnika, czy dla osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej.

W mojej ocenie, choć jest to kłopotliwe, należałoby w każdej sytuacji wprowadzać do ewidencji faktury nawet wówczas, gdy prowadziłoby to do wcześniejszej korekty pliku JPK_VAT, gdyż plik ten, jeżeli już jest w takiej skomplikowanej formie, ma służyć celom kontrolnym, a nie ułatwianiu pracy sobie, czy organom podatkowym.

Analogiczny problem dotyczący zastępowania dokumentu wewnętrznego „WEW” fakturą opisałem w artykule: „WNT w nowym JPK_VAT”.

Wojciech Zajączkowski