Skopiuj link
Zmiana miała wejść w życie od 1 kwietnia 2020 r., jednak ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020, poz. 568) przesunięto termin tej zmiany na 1 lipca 2020 r.
Do końca czerwca 2020 r. towary i usługi były, co do zasady, identyfikowane za pomocą obowiązujących klasyfikacji statystycznych, tj. Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług 2008 lub za pomocą Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowalnych w odniesieniu do budynków i budowli.
Od 1 lipca 2020 r. towary i usługi podlegające VAT są klasyfikowane według Nomenklatury scalonej (CN) zgodnej z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz. Urz. WE L 256 z 07.09.1987, str. 1, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 2, str. 382, z późn. zm. lub według klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a więc przede wszystkim Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług 2015 lub PKOB – w odniesieniu do budynków i budowli.
Stanowi o tym art. 5a ustawy o VAT, zgodnie z którym towary i usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacji w układzie odpowiadającym Nomenklaturze scalonej (CN) zgodnej z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz. Urz. WE L 256 z 07.09.1987, str. 1, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 2, str. 382, z późn. zm.) lub w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są klasyfikowane według Nomenklatury scalonej (CN) lub klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują działy, pozycje, podpozycje lub kody Nomenklatury scalonej (CN) lub symbole klasyfikacji statystycznych.
Stosowanie nowej PKWiU 2015 wynika z § 3 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz.U. 2015, poz. 1676), w świetle którego do celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług – do dnia 30 czerwca 2020 r. – stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Oznacza to oczywiście stosowanie w odniesieniu do usług nowej PKWiU 2015 od 1 lipca 2020 r.
Pomimo ww. zmian nie wszystkie towary i usługi od 1 lipca 2020 r. są identyfikowane wyłącznie wg kodów CN (dla towarów) albo wg symboli PKWiU 2015 (dla usług).
Są w tym zakresie odstępstwa. Pierwszym odstępstwem, z którym, jak się wydaje, podatnicy będą mieli najczęściej do czynienia, to towary i usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Załącznik ten dotyczy czynności objętych obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności.
Podstawą umożliwiającą wprowadzenie tego mechanizmu jest decyzja wykonawcza Rady (UE) 2019/310 z dnia 18 lutego 2019 r. w sprawie upoważnienia Polski do wprowadzenia szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 226 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 51 z 22.02.2019, str. 19). Decyzja ta w załączniku wymienia towary i usługi wg PKWiU 2008. Do momentu zmiany tej decyzji dotyczącej sposobu identyfikowania towarów i usług wg nowych klasyfikacji CN dla towarów i PKWiU 2015 dla usług wiążąca będzie cały czas klasyfikacja PKWiU 2008. Jak wskazuje projektodawca w uzasadnieniu do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 marca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz.U. 2020, poz. 556): „zmiana sposobu identyfikacji towarów z symboli PKWiU 2008 na kody CN, w załączniku nr 15, powinna być poprzedzona szczegółową analizą i konsultacjami projektu, a także dialogiem z Komisją Europejską w tym temacie. Przeprowadzenie stosownych analiz i konsultacji wymaga odpowiedniego czasu, zwłaszcza z uwagi na dość szczegółowe brzmienie załącznika nr 15.”. Oczywiście analogiczny problem dotyczy usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.
Kolejnym odstępstwem w sposobie identyfikowania towarów (nie wg CN lecz nadal wg PKWiU 2008) są towary wymienione w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f) i lit. g) ustawy o VAT (podatnicy dokonujący dostaw tych towarów są wyłączeni z możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego). Jak wskazuje projektodawca w uzasadnieniu do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 marca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz.U. 2020, poz. 556): „ponieważ kategorie towarów, wymienionych w zakresie wyłączenia ze zwolnienia, dotyczą podobnych kategorii grup towarowych, jak w przywołanym załączniku nr 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, konieczne jest zapewnienie spójności również i w tym zakresie.”.
Podstawą prawną wyłączenia identyfikowania towarów wymienionych w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f) i lit. g) ustawy o VAT za pomocą Nomenklatury scalonej (CN) jest § 3a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz.U. 2015, poz. 1676), zgodnie z którym: do celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług w zakresie przypadków, o których mowa w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f i lit. g ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106), załączniku nr 15 do tej ustawy oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 111 ust. 8 tej ustawy, Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) stosuje się do dnia 31 grudnia 2020 r.
Przepis ten wskazuje na jeszcze jeden katalog czynności podlegających VAT, które nie są od 1 lipca 2020 r. klasyfikowane za pomocą CN oraz PKWiU 2015, lecz przy zastosowaniu PKWiU 2008. Są to czynności zwolnione z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących wymienione w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. 2018, poz. 2519).
Rozporządzenie z dnia 28 grudnia 2018 r. obowiązuje do końca 2021 r. i wydaje się, że w tym okresie nie będzie ono zmieniane, tak aby załącznik rozporządzenia dostosować do nowego sposobu klasyfikowania towarów i usług.
Wojciech Zajączkowski