Osoby fizyczne jako obdarowane powinny przede wszystkim pamiętać, że kwestia wystąpienia obowiązku podatkowego w zakresie otrzymanej darowizny nie jest uzależniona od rezydencji podatkowej, lecz od obywatelstwa lub miejsca stałego pobytu. Polska podpisała blisko 100 umów międzynarodowych w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Jednak dotyczą one podatków dochodowych (PIT oraz CIT), ale nie podatków majątkowych. W konsekwencji umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania nie będzie miała zastosowania do podatków z tytułu otrzymania darowizny.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera odpowiednika art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy art. 21 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nakazujących uwzględniać umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczypospolita Polska. Obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania darowizny, a więc w chwili otrzymania kwoty na polskie lub zagraniczne konto, a nie w momencie wypłaty poszczególnych kwot na polskie konto. Podatek od darowizny płaci się raz od otrzymanej kwoty. Podstawę opodatkowania, jak i samą kwotę podatku należy wyliczyć w złotych polskich. Dla celów podatkowych należy tę kwotę przeliczyć na złote polskie według kursu z dnia otrzymania darowizny.
W celu zgłoszenia i rozliczenia podatku od darowizny osoba fizyczna – obdarowany jako podatnik zobowiązana jest złożyć do naczelnika urzędu skarbowego zeznanie SD-3. Zeznanie to należy złożyć w ciągu miesiąca od dnia otrzymania darowizny. Natomiast Darczyńca nie musi składać żadnych dokumentów do urzędu skarbowego. Dla każdej z grup podatkowych, ustawodawca wyznaczył oddzielny limit nieopodatkowanych darowizn. Wynosi on:
- 9637 zł dla darowizn przekazanych w ramach pierwszej grupy podatkowej (najbliższa rodzina),
- 7276 zł w przypadku darowizn przekazanych w ramach drugiej grupy podatkowej (dalsza rodzina),
- 4902 zł dla darowizn przekazanych w ramach trzeciej grupy podatkowej (osoby niespokrewnione).
Jeżeli łączna wartość darowizn od osoby należącej do danej grupy podatkowej w trakcie pięciu lat nie przekroczy ustalonego limitu, to obdarowany nie będzie musiał składać żadnej deklaracji i płacić podatku. Wartość darowizn sumuje się osobno dla każdego darczyńcy. Obowiązek zapłaty podatku powstaje tylko wtedy, gdy wartość darowizn otrzymanych od danej osoby, w ciągu pięciu lat przekroczy ustalony limit.
Biorąc pod uwagę powyższe, opodatkowanie w Polsce zagranicznych darowizn może wydać się zaskakujące dla polskich obywateli mieszkających w innych krajach. Może się zdarzyć, że otrzymane środki pieniężne będą opodatkowane w obu krajach, w zależności co mówią przepisy kraju, w którym zamieszkuje polski obywatel.
dr Małgorzata Rzeszutek
doradca podatkowy