Skopiuj link
Żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa. W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonuje czynności podlegającej opodatkowaniu.
Przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż czy zamiana rzeczy jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki. Oznacza to więc, że kluczowym elementem jest przeniesienie praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią. W oparciu o składniki majątku wspólnego podatnik posiada odrębne przedsiębiorstwo (odrębną własność ekonomiczną), natomiast jako małżeństwo współwłasność łączną. Czyli, prowadząc swoje przedsiębiorstwo w oparciu o część składników majątku wspólnego ma nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. Mimo faktu, że małżonek prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o część majątku wspólnego, to on w sensie ekonomicznym jest właścicielem tej części majątku wspólnego.
Pomimo zakupu składników majątku w ramach istniejącej małżeńskiej wspólnoty majątkowej, jeśli składniki te były przeznaczone wyłącznie do działalności gospodarczej jednego z małżonków to z tytułu przekazania ruchomości (towarów) przez niego do działalności gospodarczej współmałżonka, będzie działał jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Jeżeli natomiast współmałżonek jako podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).
Podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów rozumiana jako cena zaktualizowana na moment dokonania nieodpłatnego przekazania towaru, czyli cena jaką podatnik uzyskałby za nabyty towar w dniu jego nieodpłatnego przekazania mężowi/żonie. W JPK należy wykazać tą czynność w ewidencji sprzedaży z symbolem WEW, gdyż nie będzie wystawiana typowa faktura. Natomiast, przedsiębiorca, który przekazuje nieodpłatnie towary, nie musi opisywać tej transakcji kodem GTU.
Nieodpłatna dostawa towaru w tym przypadku nie wiąże się też z obowiązkiem wystawienia paragonu, gdyż czynności nieodpłatne (dostawy towarów i usługi) korzystają ze zwolnienia. Należy pamiętać, że zwolnienie to nie dotyczy katalogu towarów i usług, w przypadku których nie można stosować ani zwolnienia podmiotowego, ani zwolnień przedmiotowych (np. części samochodowe, duża część elektroniki, alkohol, perfumy).
dr Małgorzata Rzeszutek
doradca podatkowy