Skopiuj link
Zgodnie z art. 62 § 1 Kodeksu karnego skarbowego kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
Po pierwsze należy rozstrzygnąć, czy paragon jest fakturą lub rachunkiem w rozumieniu ww. przepisu. Przez fakturę w myśl art. 2 pkt 31 ustawy o VAT rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie. Dane jakie winna zawierać faktura zawarte są w ustawie o VAT w art. 106e. Natomiast elementy jakie powinien zawierać paragon są wskazane w § 8 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących. Z porównania tych przepisów jasno widać, że paragon jest odmiennym od faktury dokumentem sprzedaży. Wobec powyższego, czy paragon może być rachunkiem.
W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach wskazano minimalny zakres informacji zawartych na rachunkach – § 14 rozporządzenia. Wśród nich znajdują się imiona i nazwiska (nazwa albo firma) oraz adresy sprzedawcy i kupującego bądź wykonawcy i odbiorcy usługi. Wszystkich tych danych paragon nie zawiera. Można by argumentować, że paragon nie jest rachunkiem i do paragonów nie znajduje zastosowania art. 62 kks.
Jednak dla celów Kodeksu karnego skarbowego uznaje się, że rachunek to dowód dokonania sprzedaży lub wykonania usługi przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą bądź wykonującego wolny zawód. Stanowisko to zawarte jest m.in. w Komentarzu do art. 62 kks, W. Kotowskiego, B. Kurzępy, LEX 2007. Wykładnia tego pojęcia na gruncie kks jest odmienna od definicji terminu rachunek dla potrzeb przepisów ustawy Ordynacja podatkowa i ma zdecydowanie szerszy zakres znaczeniowy.
Podsumowując, w ustawie Kodeks karny skarbowy termin rachunek obejmuje swoim znaczeniem również paragon fiskalny, o którym mowa w przepisach ustawy o VAT.
Sankcją za niewydanie paragonu zgodnie z treścią art. 62 § 1 kks jest kara grzywny do 180 stawek dziennych. W 2018 r. stawka dzienna dla celów kks wynosi od 1/30 minimalnego wynagrodzenia (70 zł) do 400-krotności 1/30 minimalnego wynagrodzenia (70 zł x 400 = 28.000 zł). Maksymalna kara grzywny za niewystawienie paragonu może wynosić 180 stawek x 28.000 zł = 5.040.000 zł. W przypadku, gdy kara grzywny jest nakładana mandatem karnoskarbowym może ona wynosić od 210 zł do 4.200 zł (w 2018 r.).
Czy przez sprzedawcę rozumie się wyłącznie podatnika, który tę kasę posiada, czy też każdą osobę zobowiązaną przez podatnika do ewidencjonowania w kasie rejestrującej sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych?
Wykładnia art. 62 § 1 kks prowadzi do wniosku, że niewystawienie faktury lub rachunku, w tym paragonu jest czynem, który może zostać popełniony przez podatnika, ja również osoby upoważnione przez podatnika do wystawiania paragonów. Jeżeli podatnik upoważnia pracownika (kasjera, kelnera, sprzedawcę, kierownika zmiany) do obsługiwania kasy rejestrującej, to jego obowiązkiem jest również wydawanie, zgodnie z przepisami podatkowymi, paragonów fiskalnych. Wszystkie delikty karne skarbowe penalizowane w art. 62 § 1 kks mogą być popełnione zarówno przez działanie, jak i przez zaniechanie wymaganego prawem działania. [Zgoliński Igor (red.), Kodeks karny skarbowy. Komentarz do art. 62 kks, LEX 2018]. Wobec powyższego każda osoba, która jest odpowiedzialna za prawidłowe ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych przy zastosowaniu kasy rejestrującej może być ukarana karą grzywny za niewydanie paragonu potwierdzającego dokonaną sprzedaż. Taką osobą może być zarówno bezpośredni sprzedawca (kasjer), kierownik placówki, jak również sam podatnik.
Identyczne stanowisko w sprawie odpowiedzialności za niewydanie paragonu prezentuje Ministerstwo Finansów w Ostrzeżeniu przed konsekwencjami wydawania tzw. rachunku lub paragonu kelnerskiego zamiast paragonu fiskalnego. Ministerstwo Finansów wskazało, że: „Odpowiedzialność ta może dotykać każdej osoby odpowiedzialnej za ewidencjonowanie transakcji, a więc zarówno właściciela restauracji, kierownika zmiany, jak i kelnera”.
Wojciech Zajączkowski