Podatnicy zwolnieni z VAT muszą stosować split payment

Powyższy przepis wskazuje, że w ww. okresie stosowanie mpp dla podatników VAT nie jest obligatoryjne (obowiązkowe), lecz fakultatywne (dobrowolne).

Stan prawny zmieni się istotnie od dnia 1 listopada 2019 r. w związku z uchwaloną w dniu 9 sierpnia 2019 r. ustawą o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z treścią nowo dodanego art. 108a ust. 1a ustawy o VAT przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Obowiązek powyższy dotyczy stosowania mpp od dnia 1 listopada 2019 r. wyłącznie w odniesieniu do towarów wymienionych w nowym załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Załącznik ten zawiera wykaz towarów i usług, które do końca października 2019 r. objęte były odwrotnym obciążeniem i były wyszczególnione w likwidowanym od listopada 2019 r. załączniku nr 11 i nr 14, a także zawiera wykaz towarów, które były (są do końca października 2019 r.) objęte solidarną odpowiedzialnością, a wymienione zostały w załączniku nr 13 do ustawy o VAT. Ponadto w nowym załączniku nr 15 zostały również ujęte towary, które zdaniem ustawodawcy służą są w znacznej mierze do wyłudzeń podatku VAT, tj.:

• Węgiel kamienny,
• Węgiel brunatny (lignit),
• Koks i półkoks z węgla kamiennego i brunatnego (lignitu) lub torfu; węgiel retortowy,
• Brykiety i podobne paliwa stałe z węgla kamiennego, Brykiety i podobne paliwa stałe z węgla brunatnego (lignitu),
• Aparaty fotograficzne cyfrowe i kamery cyfrowe – wyłącznie kamery cyfrowe,
• Odbiorniki telewizyjne, nawet zawierające odbiorniki radiowe lub aparaturę do zapisu lub odtwarzania dźwięku lub obrazu
• Komputery i pozostałe maszyny do automatycznego przetwarzania danych
• Części i akcesoria do motocykli i przyczep motocyklowych bocznych
• Akumulatory elektryczne i ich części
• Części do silników spalinowych wewnętrznego spalania, o zapłonie iskrowym, z wyłączeniem części do silników lotniczych
• Wiązki przewodów zapłonowych i innych przewodów, w rodzaju stosowanych w pojazdach samochodowych, statkach powietrznych lub pływających – wyłącznie wiązki przewodów zapłonowych i innych przewodów, w rodzaju stosowanych w pojazdach samochodowych
• Świece zapłonowe; iskrowniki; prądnice iskrownikowe; magnetyczne koła zamachowe; rozdzielacze; cewki zapłonowe
• Silniki rozrusznikowe oraz rozruszniki pełniące rolę prądnic; pozostałe prądnice i pozostałe rodzaje wyposażenia do silników spalinowych
• Sprzęt sygnalizacyjny elektryczny, wycieraczki do szyb, urządzenia zapobiegające zamarzaniu lub potnieniu szyb, w rodzaju stosowanych w pojazdach
• Części pozostałego sprzętu i wyposażenia elektrycznego do pojazdów
• Pasy bezpieczeństwa, poduszki powietrzne oraz części i akcesoria nadwozi
• Części i akcesoria do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli), gdzie indziej niesklasyfikowane
• Sprzedaż hurtowa części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli
• Sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do pojazdów samochodowych (z wyłączeniem motocykli) prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
• Pozostała sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli
• Sprzedaż hurtowa motocykli oraz części i akcesoriów do nich – wyłącznie sprzedaż części i akcesoriów do motocykli
• Sprzedaż detaliczna motocykli oraz części i akcesoriów do nich prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach – wyłącznie sprzedaż części i akcesoriów do motocykli
• Pozostała sprzedaż detaliczna motocykli oraz części i akcesoriów do nich – wyłącznie sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do motocykli

Kolejnym warunkiem obowiązkowego stosowania mpp jest zapłata za fakturę z wykazanymi towarami lub usługami z załącznika nr 15 do ustawy o VAT, gdy wartość tej faktury brutto (a nie wartość towarów lub usług wymienionych na tej fakturze i wyszczególnionych w załączniku nr 15) przekracza 15.000 zł. Kwota ta w świetle literalnej treści przepisu, jest co najmniej problematyczna, jednak kwotę tę jako prawidłową wskazuje Ministerstwo Finansów.

Jeżeli wskazane wyżej warunki zostaną spełnione łącznie:

• nabywcą jest podatnik VAT,
• nabywa towary lub usługi z załącznika nr 15,
• kwota takiej faktury przekracza 15.000 zł brutto,

wówczas nabywca jest obowiązany zastosować mpp, a w konsekwencji przekazać kwotę VAT wyszczególnioną na fakturze na rachunek VAT odbiorcy płatności. W regulacjach nie ma zastrzeżenia, że podatnikiem tym musi być podatnik VAT czynny. Jeżeli tak, to również podatnicy VAT zwolnieni będą zobowiązani do realizowania płatności na rzecz swoich kontrahentów w mechanizmie podzielonej płatności, o ile ww. warunki zostaną spełnione.

Nie będzie jednak obowiązku przyjmowania płatności w mechanizmie podzielonej płatności przez podatników VAT zwolnionych, nawet gdyby wartość faktury z towarami lub usługami z załącznika nr 15 do ustawy o VAT przekraczała próg 15.000 zł. Jest to całkowicie zrozumiałe, gdyż podatnicy ci wystawiając faktury nie wykazują na nich kwoty VAT, z uwagi na korzystanie ze zwolnienia podmiotowego.

Analogicznie wypowiada się w tej sprawie Ministerstwo Finansów: „Należy również podkreślić, że na wystawianych przez tych (zwolnionych) podatników fakturach nie wykazuje się kwot podatku, zatem nie ma możliwości uregulowania takiej faktury w podzielonej płatności.”.

Wojciech Zajączkowski