28.06.2019 r.
5 min

Status nabywcy a ulga na złe długi

Ekspert KIP

Skopiuj link
28.06.2019r.
5 min

A–PACK CZ czeska spółka będąca podatnikiem VAT w deklaracji podatkowej za podatkowej za czwarty kwartał 2011 r. dokonała korekty podatku należnego z tytułu niezapłacenia faktur dotyczących dostaw towarów i świadczenia usług w okresie od 30 października 2008 r. do 2 lutego 2009 r. przez kontrahenta, który od dnia 27 maja 2009 r. został objęty postępowaniem upadłościowym, a od dnia 3 listopada 2011 r. przestał być podatnikiem VAT.

Prawo czeskie, analogicznie jak prawo polskie, uniemożliwiało korektę podatku w sytuacji, gdy dłużnik przestał być podatnikiem VAT.

Czeski urząd skarbowy uznał korektę podatku należnego z ww. tytułu dokonaną przez A–PACK CZ za nieprawidłową. Spółka A–PACK CZ wniosła odwołanie od decyzji podatkowej do sądu administracyjnego, który zwrócił się do ETS z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

  1. Czy art. 90 ust. 2 dyrektywy [2006/112], przy uwzględnieniu zasady neutralności podatkowej i zasady proporcjonalności, można interpretować w ten sposób, że państwa członkowskie są uprawnione do tego, by na zasadzie odstępstwa ustanawiać takie warunki, które w konkretnych przypadkach wyłączają możliwość obniżenia podstawy opodatkowania w razie częściowego lub zupełnego braku zapłaty ceny?
  2. Jeśli odpowiedź na pytanie pierwsze jest twierdząca, to czy w sprzeczności z celem art. 90 dyrektywy [2006/112] pozostaje taki przepis prawa krajowego, który uniemożliwia podatnikowi VAT dokonanie korekty VAT w sytuacji, gdy obowiązek podatkowy powstał wskutek podlegającej opodatkowaniu transakcji w stosunku do innego podatnika, który za tę transakcję zapłacił jedynie w części bądź wcale i który następnie przestał być podatnikiem VAT?

ETS przypomniał, że przepisy dyrektywy 2006/112 (art. 273) wskazują, że państwa członkowskie UE mogą nałożyć na podatników inne obowiązki, jakie uznają za niezbędne dla zapewnienia prawidłowego poboru VAT i zapobieżenia oszustwom podatkowym o ile będą one nakładane w granicach tego, co jest bezwzględnie konieczne dla osiągnięcia tego szczególnego celu, ponieważ powinny one w możliwie najmniejszym stopniu naruszać cele i zasady dyrektywy 2006/112 i w związku z tym nie można ich wykorzystywać w sposób, który podważałby neutralność VAT, stanowiącą podstawową zasadę wspólnego systemu VAT ustanowionego przez przepisy Unii w tej dziedzinie.

Zdaniem ETS: „w niniejszym przypadku z akt sprawy przedłożonych Trybunałowi nie wynika, aby zezwolenie wierzycielowi będącemu podatnikiem, takiemu jak spółka A–PACK CZ, na obniżenie podstawy opodatkowania VAT, jeżeli stoi on w obliczu sytuacji niewywiązania się z płatności jego wierzytelności przez niewypłacalnego dłużnika, który stał się w między czasie podmiotem niebędącym podatnikiem, stwarzało szczególne ryzyko uchylania się od opodatkowania lub unikania opodatkowania. Ponadto wykluczenie w takim przypadku jakiejkolwiek możliwości obniżenia podstawy opodatkowania oraz obciążenie takiego wierzyciela będącego podatnikiem płatnością kwoty VAT, której nie uzyskał on w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, przekracza w każdym razie granice tego, co jest bezwzględnie konieczne dla osiągnięcia celów określonych w art. 273 dyrektywy 2006/112.

Biorąc powyższe pod uwagę, na postawione pytania należy odpowiedzieć, iż art. 90 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym, takim jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które przewidują, że podatnik nie może dokonać korekty podstawy opodatkowania VAT w przypadku całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności przez dłużnika kwoty należnej z tytułu transakcji podlegającej temu podatkowi, jeżeli dłużnik ten nie jest już podatnikiem VAT.”.

Z powyższego wynika, że możliwość korekty u wierzyciela podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu niezapłaconej przez nabywcę faktury nie może być zależna od prawnopodatkowego statusu dłużnika. Powyższe wskazuje na niezgodność również polskich regulacji z przedmiotowym orzeczeniem ETS.

Wojciech Zajączkowski

Więcej na ten temat na szkoleniu:

Zmiany wykładni przepisów w zakresie podatku VAT, oraz najnowsze nowelizacje ustawy