Skopiuj link
Z zapisów ustawy o ZFŚS wynika, że utworzenie funduszu jest obowiązkiem pracodawcy zatrudniającego co najmniej 50 pracowników. Taki pracodawca nie może wykorzystać środków zgromadzonych na ZFŚS do działalności gospodarczej, jaką prowadzi. Pracodawca jest zobowiązany do administrowania funduszem, który jest przeznaczony wyłącznie na działalność socjalną prowadzoną w stosunku do osób uprawnionych. Właścicielem środków, zgromadzonych na odrębnym rachunku bankowym, jest ZFŚS.
Nie można przyjąć, że administrowanie przez pracodawcę środkami funduszu przez przyznawanie świadczeń socjalnych, jest wykonywaniem działalności gospodarczej, a pracodawca z tytułu wykonywania tych czynności jest podatnikiem podatku VAT. Przykładowo, gdy podatnik dokonuje zakupu od organizatora usługi organizacji kolonii dla dzieci pracowników finansując wydatki w części z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz w części przez pracownika (rodzica lub opiekuna dziecka), to podatnik w tym konkretnym przypadku działa jedynie jako swego rodzaju pośrednik, a jego czynności związane są ściśle z rolą administratora ZFŚS. W przypadku częściowego partycypowania przez pracownika w kosztach kolonii trudno uznać, że odpłatność czyniona przez pracownika ma charakter wynagrodzenia za usługę pracodawcy, gdyż jego usługa w tym zakresie – jako administratora funduszu – ma charakter jedynie pośredniczenia w udostępnianiu pracownikowi usługi obcej, sfinansowanej ze środków funduszu, z tytułu którego to działania pracodawca nie uzyskuje żadnego wynagrodzenia, gdyż odpłatność pracownika przekazywana jest na rachunek ZFŚS.
Podatnik nie będzie zobowiązany wykazywać i rozliczać świadczeń realizowanych przez fundusz (np. jako organizacja kolonii dla dzieci pracowników) w składanej przez siebie deklaracji JPK VAT, gdyż w odniesieniu do tych świadczeń nie będzie działać jako podatnik podatku od towarów i usług a działalność socjalna wykonywana jako administratora ZFŚS nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.
Podobne wątpliwości pojawiają się w przypadku opodatkowania podatkiem VAT odsetek naliczanych od pożyczek na cele mieszkaniowe z ZFŚS. Tu również organy podatkowe jak i sądy administracyjne uważają, że naliczanie odsetek od udzielonych pożyczek na cele mieszkaniowe z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie stanowi obrotu i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. (m.in. wyrok NSA z dnia 14 maja 2019 r., sygn. akt I FSK 560/17.)
W konsekwencji, podatnik nie może odliczyć podatku naliczonego z faktur dotyczących zakupów z ZFŚS, gdyż nie działa w tym zakresie jako podatnik VAT. Nie nalicza podatku należnego, lecz także nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupami finansowanymi z ZFŚS. Powyższe dotyczy także zakupów, które częściowe są opłacane przez osoby uprawnione do korzystania z ZFŚS.
dr Małgorzata Rzeszutek
doradca podatkowy