Skopiuj link
W pytaniu skierowanym do Dyrektora Izby Skarbowej Spółka wskazała, że utworzyła zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. W ramach działalności socjalnej Spółka ze środków Funduszu nabywa towary i usługi m.in. w zakresie: wczasów pracowniczych, wypoczynku o charakterze profilaktyczno – leczniczym, wypoczynku dzieci i młodzieży organizowanego w formie kolonii, obozów, zimowisk, biletów na imprezy kulturalno-oświatowe, karnetów na baseny, paczek mikołajkowych dla dzieci itp. Spółka dokonuje zakupu towarów (paczki mikołajowe) i usług (wczasy krajowe, zagraniczne, kolonie dla dzieci, wynajem hali sportowej itp.) od kontrahentów na podstawie faktur VAT, rachunków oraz faktur „VAT marża”, które są następnie przekazywane osobom uprawnionym do korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych – za częściową odpłatnością bądź w niektórych przypadkach bez odpłatności. Dodatkowo ze środków ZFŚS udzielane są pracownikom zwrotne pożyczki na cele mieszkaniowe. Pożyczki te są oprocentowane. Środki ZFŚS gromadzone są na odrębnym rachunku bankowym, a Spółka w myśl art. 10 ustawy o ZFŚS, jedynie administruje tymi środkami. Środki pochodzące z Funduszu nie stanowią majątku pracodawcy, ani też Spółki – jako podatnika VAT.
Spółka zadała pytanie, czy prawidłowym jest twierdzenie, że działalność socjalna wykonywana przez administratorów ZFŚS – tj. nabywanie towarów i usług, jak również ich udostępnianie uprawnionym osobom (częściowo odpłatnie bądź nieodpłatnie) – nie podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług?
Zdaniem Spółki, działalność w zakresie administrowania funduszem socjalnym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W konsekwencji, nie jest ona zobowiązana do ustalenia podatku VAT należnego od świadczeń dokonywanych na rzecz osób uprawnionych, jak również nie jest uprawniona do odliczenia VAT naliczonego od nabycia tych świadczeń.
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wskazał, że w związku z utworzeniem Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych pracodawca zobowiązany jest do przyznawania pracownikom ulgowych usług oraz świadczeń. Taka konstrukcja przepisów wskazuje bezspornie na usługowy charakter stosunku łączącego strony. Okoliczność, że pracodawca wykonuje czynności administratora Funduszu, nie przesądza o niewykonywaniu tym samym przez tegoż pracodawcę działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (z tytułu wykonywania tych czynności).
Dyrektor Izby Skarbowej uznał, że w katalogu czynności, do których nie stosuje się przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (art. 6 ustawy) nie wymieniono czynności świadczonych (finansowanych) na podstawie ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, czynności te podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Mając powyższe na uwadze stwierdził, że dostawa towarów i świadczenie usług na rzecz osób uprawnionych w ramach ZFŚS za częściową odpłatnością stanowi, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, czynność podlegającą opodatkowaniu, na zasadach ogólnych, według stawek obowiązujących dla danej usługi i towaru lub z zastosowaniem zwolnienia, jeśli takie wynika z przepisów. Zauważył jednakże, iż w przypadku częściowej odpłatności, podstawę opodatkowania stanowi kwota otrzymana od osoby uprawnionej w ramach ZFŚS – odbiorcy usługi lub towaru.
Natomiast odnośnie nieodpłatnego przekazania towarów Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, iż w myśl przepisów art. 5 i art. 7 ust. 2 ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru, z wyjątkiem przekazania towarów stanowiących drukowane materiały reklamowe i informacyjne, bądź spełniających warunki do uznania ich za prezenty o małej wartości lub próbki. Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie tych towarów pozostaje neutralne podatkowo, tj. podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania.
W sprawie nieodpłatnego świadczenia usług stwierdził, że w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług w przypadku gdy dokonane jest na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne świadczenie dokonane w celu innym niż działalność gospodarcza podatnika.
Aby nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, a zatem za podlegające opodatkowaniu, musi być ono świadczone na cele osobiste podmiotów wymienionych w przepisie ustawy lub też musi być świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika. Przy czym cele osobiste należy rozumieć jako cele prywatne, nie zawodowe. Dlatego też przedmiotowe usługi niewątpliwie są świadczone na cele osobiste osób uprawnionych do korzystania z ZFŚS. Zatem usługi oferowane osobom uprawnionym nieodpłatnie w ramach administrowania ZFŚS podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2.
Podsumowując nieodpłatne przekazanie towarów, których zakup jest finansowany ze środków ZFŚS na cele osobiste osób uprawnionych podlega opodatkowaniu w sytuacji, gdy Spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów, natomiast w sytuacji gdy Spółce nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie pozostaje neutralne podatkowo.
Natomiast nieodpłatne świadczenie usług w przedmiotowej sprawie wypełnia przesłanki określone w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, więc należy je uznać za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.